Нодира Йўлдошева Ўзбекистон Фанлар Академияси Иммунология институти катта илмий ходими, тиббиёт фанлари номзоди

Ўзбеклар ҳақиқий келиб чиқиши ҳақида аниқроқ маълумот бериб ўтишингизни сўрабди?
Йўлдошева: Бу саволга жавоб бериш осон эмас. Авваламбор, айтмоқчиманки, бизнинг тадқиқотларимиз Марказий Осиё, Қавқаз ё Яқин Шарқнинг бир қисмида яшайдиган у ё бу халқнинг шаклланиши сирларини ошкор қилишни мақсад қилиб олмаганди. Бизнинг тадқиқотларимиз аниқлик билан ўзбеклар ўзи қандай келиб чиққанини айта олмаса-да, ўзбеклар ирсиятида (генетикасида) икки асосий ирқий гуруҳлар бўлмиш монголоид ва европоидларнинг маркёрлари борлигини аниқлаган. Бизнинг тадқиқотимиз ана шу маркёрларни бир нечтасини ўрганган, масалан Y хромосома, HLA-система ва бир қатор аутосом генлари ўрганилган. Y хромосомаларни маркёр сифатида ишлатишнинг уникал тарафи шундаки, у отадан ўғилга деярли ўзгаришсиз ўтадиган ирсий тузилма. Шундай экан, қадим замонларда эркаклар қаердан қаерга кўчганини эркаклар Y хромосомасидаги мутацияларни аниқлаш билан ўрганиш мумкин, ва ҳатто маълум мутация қачон содир бўлганини ҳам аниқлаш мумкин. Генда янги маркёрлар пайдо бўлиб, улар эскиларига қўшилади, ва одамзот муайян халқни бошқасидан ажратиб турувчи бир нечта мутациялар мажмуасига эга бўлади. Айтиш жоизки, гап бир неча юз йил эмас, балки минглаб йиллар ҳақида кетаяпти. Европоидларнинг қадимий белгилари ҳам ўзбек халқида, ва ҳам европоидларда учрайди, аммо монголоидларда эмас. Бунга жавоб оддий, у 25-30 минг йил илгари Homo sapiеns, яъни замонавий одамзотнинг муҳожироти билан боғлиқ. Замонавий оврўполикларнинг аждодларида ўзбеклар генида қандай маркёрлар бўлса, худди шундай маркёрлар бўлган, чунки оврўполиклар ҳам Марказий Осиё бўйлаб кўчиб, Оврўпога ўрнашган. Гендаги HLA маркёрига биноан, ўзбек халқи ирсиятида европоид жиҳатлари монголоидларникидан юқори туради. Гап бу ерда замонавий оврўполикларнинг ва ўзбекларнинг оддийгина аралашуви ҳақида кетмаяпти. Тадқиқотимиз учун қон намунаналари марказдан йироқ қишлоқлар ва шаҳарлардаги ҳамда қариндоши билан турмуш қурмаган одамлардан олинган.
"Қариндошларнинг оила қуриши ҳақида ҳар хил фикрлар жуда кўп. Ижобий ва салбий, лекин тиббиёт жиҳатидан сиз нима дейсиз бу ҳақида? Болаларнинг ақлий ёки жисмоний тарафдан камчиликларига сабаб бўладими қариндошларнинг турмуш қуриши?"