|
Muammoning o’rganilganlik darajasi: Yuridik shaxslar va uning tarkibiga
kiruvchi nodavlat notijorat tashkilotlarining statusi va maqomiga oid masalalar
doimo o’zbek olimlari-sivilistlarining diqqat markazida bo’lgan. Yuridik shaxslar
doirasiga kiruvchi nodavlat notijorat tashkilotlari va ularni tugatishning fuqarolik
huquqiy muammolari fuqarolik huquqi fanida alohida tadqiqot obyekti sifatida
o’rganilmagan. Lekin mazkur muammoning ba’zi xususiyatlari mamlakatimiz
huquqshunos olimlari tomonidan u yoki bu darajada tadqiq etilgan. Masalan,
Sh.T.Nuriddinova yuridik shaxslarning bekor bo’lish usullari va ularning amal
qilishi muammolarini o’rgangan bo’lsa, H.R.Rahmonqulov yuridik shaxslar bekor
bo’lishining umumiy jihatlarini, konseptual asoslarini tadqiq etgan, I.B.Zokirov
qayta tashkil etish va tugatish usullarining qisqacha mazmunini ochib beradi,
SH.N.Ro’zinazarov qishloq xo’jaligi yuridik shaxslarining bekor bo’lishi asoslarini
tahlil etgan. G.I.Usmanov, Sh.M.As’yanov nodavlat notijorat tashkilotlari
faoliyatiga oid amaliy qo’llanmalar chop etgan.
Yuridik shaxslarning bekor bo’lish masalalari bo’yicha A.Shukrullayev
tadqiqot olib borgan bo’lib, uning tadqiqot ishi faqatgina qishloq xo’jaligi
korxonalarini qayta tashkil etish va tugatishning huquqiy tartibga solinishiga
bag’ishlanadi
2
. T.M.Turabekov jamoat birlashmalarining fuqarolik huquqi
subyektliligi nuqtai nazaridan ularning bekor bo’lishi masalalarini
3
, S.S.Gulyamov,
J.I.Yuldashev, O.Toshevlar esa aksiyadorlik jamiyatlarini qayta tashkil etish va
2
Shukrullayev A.X.Qishloq xo’jaligi korxonalarini qayta tashkil etish va tugatishning fuqarolik-huquqiy tartibga
solinishi: yur.fan.nomz…..diss.-Toshkent: 2001.-154 b.
3
Turabekov T.M. Obshestvennie organizasii kak subyekti grajdanskogo prava. Avtoref.diss….kand.yur.nauk.-
Tashkent: 2002.-25.b.
tugatishning o’ziga xos jihatlarini o’rganishgan, N.Lopayeva esa yuridik shaxslar
bankrotligi masalalarini tadqiq etgan
4
.
Nodavlat notijorat tashkilotlarini tugatish bilan bog’liq munosabatlarni ilmiy-
nazariy jihatdan tadqiq etishda quyidagi huquqshunos olimlarning asarlaridan
foydalanilgan H.R.Rahmonqulov, I.B.Zokirov, O.Oqyulov, F.X.Otaxonov,
N.Lopayeva.
Qayd etmoq lozimki bugungi kunda nodavlat notijorat tashkilotlarini tugatish
va tugatish jarayoni bo’yicha dunyoning ko’pgina olimlari tomonidan ilmiy-
huquqiy tadqiqot ishlari olib borilmoqda. Jumladan, bu borada ma’lum bir
tadqiqotlarni amalga oshirgan chet el huquqshunos olimlaridan L.I.Podtyagaeva,
N.M.Korshunov,
N.D.Eriashvili,
T.V.Yur’eva,
V.F.Gegel,
A.A.Klishin,
V.I.Sinayskiy, G.Yellinek, G.F.Shershenevich va boshqalarni ko’rsatish mumkin.
Yuqorida keltirilgan va boshqa mualliflarning ilmiy asarlari tadqiq etilayotgan
muammoni nazariy tahlil qilishda katta turtki bo’ldi. Uni ishlab chiqishga muayyan
darajada hissa qo’shdi. Lekin bu muammoni (tadqiq etish borasidagi masalalarni)
to’liq yoritib berishda ularni yetarli deb bo’lmaydi. Jumladan, O’zbekiston
Respublikasidagi hozirgi kunda mavjud huquqiy adabiyotlar orasida bevosita
nodavlat notijorat tashkilotlar tugatish va uni amaliyotga tadqib etishni o’rganishga
bag’ishlangan alohida monografik tadqiqot mavjud emas. Ushbu mavzuda
ko’pgina sivilist olimlar ijod qiliganiga qaramay ushbu mavzu hali ham to’la-to’kis
o’rganib chiqilmagan, nodavlat notijorat tashkilotlarini tugatishni huquqiy
masalalari butunlay ishlab chiqilmagan, shuningdek fuqarolik huquqi, qonun
ijodkorligi va huquqni qo’llash nuqtai nazaridan monografik darajada kompleks
yondashilmagan. Qolaversa, nodavlat notijorat tashkilotlarni tugatilishining
fuqarolik-huquqiy munosabatlar tizimida tutgan o’rni, qayta tashkil etish
usullarining o’zaro nisbati va farqli jihatlari, yuridik shaxslar bekor bo’lishining
fuqarolik-huquqiy instituti sifatidagi o’ziga xos belgilari, tugatish usullarini
4
Lopaeva N. Praktika rasmotreniya xozyaystvennim sudom goroda Tashkenta zayavleniy o priznanii doljnikov
bankrotami.//Xozyaystvo i pravo.-Toshkent,1999.- № 11-12.-C69-72.
amaliyotga tadbiq etishdagi mavjud muammolar va ularning ilmiy-nazariy
yechimlari chuqur o’rganilmagan. Shu munosabat bilan tadqiqot ishida
mamlakatimizning yangi milliy qonunchiligi tizimida hali kompleks jihatdan ilmiy
tadqiq etilmagan nodavlat notijorat tashkilotlarni tugatishning usullari: nodavlat
notijorat tashkilotlarining muassislari, qatnashchilari (a’zolari) qarori asosida
tugatilishi hamda nodavlat notijorat tashkilotlarining sud qarori asosida
tugatilishining iqtisodiy va ijtimoiy muammolar yechimlari tadqiq etildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
