|
3-sinf ―O’qish kitobi‖
―Ulug’ Oktyabr` sotsialstik revolyutsiyasi‖
bo’lmi
―Vatanimiz
o’tishdan‖
bo’limiga
almashtirildi. Unda, jumladan , ―Malik Sanjar
qo’zg’oloni‖ ―Mahmud torobiy qo’zg’oloni‖
(H. Sodiqov) materiallari berildi.
―Lenin – tiriklardan tirik‖bo’limi
―Navoiy bobokolonimiz‖ bo’lmi va h.k
4- sinf ―O’qish kitobi‖
―Bizning jonojon armiya‖ bo’lmi
―Qushlar va hayvonlar bizning do’stimiz‖
bo’lmi va h.k
Shuningdek, Respublika o’quv metodik markazi o’zbek maktablarida ta`lim
mazmunini milliylashtirish bo’yicha o’z ko’rsatmalarida shunday murojaat qildi:
«Mashqlap uchun matnlar, she`rlar va gaplar tanlashni boshlang’ich sinf
o’quvchilarimizga havola etamiz, ularning ijodkorligi, izlanuvchanligiga
ishonch bildiramiz. Bunda o’kituvchilar quyidagi talablarga rioya etishlari zarur.
1.Avvalo tanlangan material mazmunan milliy, odob-ahloq talablariga javob
berishi, siyosiy mavzuga mutlakr tegishli bo’lmasligi lozim.
2.Matnlar, she`rlar dasturning tanlangan bo’limi mavzusini ochib berishga
qaratilgan bo’lshi lozim
3.Tanlangan materiallar bolalar yoshiga mos, ularning fikrlash qobiliyatini
o’stiradigan, bolalar ongiga yaxshilik urug’ini ekadigan, yozilishi esa sodda,
ravon, tushunarli bo’lmog’i kerak.
4.Matnlar, she`rlar gaplar o’qituvchilar tomonidan yangi — 1992-93 o’quv
yiliga qadar tayyorlanishi va metodik birlashmaning birinchi yig’ilishida
muhokama etilishi hamda tasdiqlanshi zarur».
Yangi taklif qilingan mavzularda ta`limning tarbiyaviy vazifasiga alohida
60
e`tibor berildi. Masalan, 3-sinf «O’zbek tili» darsligining 215-mashqi uchun
«Donishmandlar tarbiya hususida» (Sh. Zunnun, T.: O’qituvchi, 1982) kitobidan
parchalar keltirilgan bo’lib, ular to’la tarbiyaviy qimmatga egadir. Mashq-
topshiriqda: «O’qing. Ajratib ko’rsatilgan so’zlarga so’roq ; bering, ular nimani
bildirayottanini ayting», deyildi.
«Aziz o’quvchilar! O’qituvchilaringiz sizning ma`naviy otalaringizdir.
Shuning uchun ularni chin ko’ngildan seving, nasihatlarini jonu dil bilan
qabul qiling. O’qituvchilaringizni hurmat qilib, huzurlarida adabli o’tiring.
O’qituvchilaringiz yoningizda o’tirsalar, darhol o’rningizdan turib qarshi oling,
buyruqlarini kutib turing. Biror narsa so’rasalar, yahshi javob bering. Darsda
tushunmagan savollaringizni muloyimlik bilan so’rang. Maktabni tamom
qilganingizdan keyin ham shu hurmatli ustozlaringizni aslo unutmang»
1993-94 o’quv yilida ham dars va darsliklarni milliylashtirish
imkoniyatlarini oshirish izchil davom ettirildi. Respublika o’quv metodika
markazi halq ta`limi hodimlarining avgust kengashiga tavsiyanomalar yo’lladi.
Fan mutahassislari tomonidan yo’l-y o’riqlar «Fanlar bo’yicha o’quv
dasturlarini qanday rejalashtirish kerak?», «Qaysi fanlarni o’qitishda qanday
jihozlarga e`tibor berish lozim?» kabi savollarga javob tariqasida tayyorlanib,
mustaqillikni mustahkamlovchi, milliy g’urur, O’zbekiston vatanparvarligi va
boshqa sifatlarni tarbiyalashga alohida e`tibor berish lozimligi tavsiya qilindi.
Tadqiqot doirasiga kirgan maktablardagi o’qituvchilarga gumanitar fanlarni
yangicha o’kitish, milliy tarbiyaviy vazifalarni belgilash dastlab qiyin bo’ldi. Bu-
ning ikki sababi bor edi. Birinchidan, ilmiy istiqloliy tarbiya nazariyasi va
uslubiyati
bilan
o’qituvchilarning
qurollantirilmagani;
ikkinchidan,
o’qituvchilarning tarbiya nazariyasi, ta`lim va tarbiya birligini amalga oshirish
bo’yicha umumpedagogik tayyorgarlik darajasi pastligi edi. SHu bois
o’qituvchilarning gumanitar ta`limning milliy mazmuni va tarbiya vazifalarini
uyg’unlashttirishiga faol yordam bermoq talab qilinardi. Mazkur zaruratni
qondirish maqsadida o’zbek maktabi gumanitar ta`lim mazmunida milliy
tarbiyaviy mazmunni asoslash, qayd qilish tamoyili belgilandi. Tamoyiliing
61
mohiyati va mazmuni - qo’llanilgan tushunchalar ichidan milliy tarbiyaviy nuqtai
nazardan eng ahamiyatlilarini ajratib, ularga tarbiyaviy tus berib, izohlashdan
iboratdir. Asta-sekii o’qituvchilar ushbu tamoyil asosida mavzularning milliy-
tarbiyaviy imkoniyatlaridan samarali foydalanishning ko’nikma va malakalariga
ega bo’la bordilar. Milliy tarbiyaning maqsadi, vazifalaridan kelib chi-qib
adabiyot, tarih, musiqa, odobnoma fanlaridagi har bir mavzuga milliy tarbiyaviy
tahdil qilish tamoyilini qo’llash yuzasidan o’qkituvchilarga tavsiyalar berildi.
SHu tariqa darsliklarning milliy tarbiyaviy imkoniyatlarini pedagogah tahlil
qilish usuli ishlab chiqilib ko’llanildi. Buni quyidagi namunalarda namoyish
qilamiz:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
