Nizomiy nomidagi

Tog‘ay-suyakli baliqlar tanasi ko‘pchilik akulalarga o‘xshash duksimon shaklda, o‘q skeletining asosini xorda tashkil qiladi va u bir umrga saqlanib qoladi. Bosh skeleti deyarli tog‘aydan tuzilgan, lekin miya qutisining ustki qoplag‘ichi suyaklardan iborat. Suzgich pufagi kanal bilan qizilo‘ngachga qo‘shilgan. Qo‘shilish organlari yo‘q. Otalanishi tashqi.

Shulaqanotlilar kenja sinfi baliqlar sinfining 97% qamrab oladi. Ular turli tuman muhitda yashagani uchun tashqi qiyofasi ham turlicha bo‘ladi. Skeleti to‘liq suyakdan tuzilgan. Kloakasi yo‘q. Gavdasi suyak tangachalar bilan qoplangan. Qalqonli cho‘rtan baliqlarda tangachalar suyakdan emas, balki ganoidli bo‘ladi. O‘q skeleti bir qancha umurtqalar yig‘indisidan tuzilgan.

Eng qadimgi shulaqanotlilar paleonissidlar bo‘lib, ularning qazilma qoldiqlari devonning o‘rtasi karbon va perm davrlaridagi hamma joylarda topilgan. Ichki skeleti suyakdan bo‘lgan. Dum suzgich qanoti geterokserkal tipda rostrumi rivojlangan. Sirti ganoid tangacha bilan qoplangan. Ular ko‘p jixatdan suyak-tog‘ayli baliqlardan osyotrlarga yaqin bo‘lgan. Bu baliqlar bo‘r davrining boshiga kelib qirilib ketgan.

Paleonissidlar trias davrida yashagan va ulardan suyakli gonoid kelib chiqqan. Ular paleonissidlar bilan suyakli baliqlar orasidagi oraliq forma hisoblangan. Suyakli gonoidlar triasda paydo bo‘lib, o‘rta mezozoyda hukmron bo‘lgan. Bo‘r davrining o‘rtalaridan keskin kamaygan hozirgi vaqtda ulardan amniyalar va kaymon baliqlar yashab kelmoqda. Haqiqiy suyakdor baliqlar triasda paydo bo‘lgan. Hozirgi vaqtda suyakdor baliqlar xukmron sanaladi. Suzgichlari shu’lasimon bo‘lgan baliqlar paleontologik ma’lumotlarning guvohlik berishicha 100-180 mln yillar mobaynida ya’ni perm va trias davrlarda nihoyatda xilma-xil bo‘lganlar.