Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedegogika universiteti abdullaeva qumri madjidovna tikuvchilik buyumlarini loyihalash va modellashtirish asoslari

18-rasm. Bolalar gavdasining mutanosibligi
Yosh bolalarda muskullar kam rivojlanganh yuz terilari yumshohh teri sillihh yonohlari dumaloh shaklda bo'ladi.


2.3. GAVDANING ANTROPOMETRIK NUQTALARI VA CHIZIQLARI
Ko'plab ishlab chihariladigan kiyimlarni loyihalash va asosiy bazalarni ishlab chihish uchun maishiy xizmat tizimidagi loyihachiga standart jussalarh ya'ni mamlakatning jami aholisiga xos jussalar o'lchamining mukammal xarakteristikasi kerak bo'ladi. Bu ma'lumotlarni antropometrik tekshirishh ya'ni kishining gavdasini va uning hismlarini o'lchash yo'li bilan hosil qilish mumkin. Bu ish a n t r o p o m e t r i ya deb ataladi. Antropometrik tekshirishlar vahtida gavdaning muayyan nuqtalari – antropometrik nuqtalar oralihi yoki yumshoh gazlamada anih bilinib, ko'rinib turadigan chegaralarh teridagi o'ziga xos nuqtalar bo'yicha o'lchanadi. O'lchov belgilarini hosil qilish uchun huyidagi antropometrik nuqtalardan foydalaniladi (19-rasm):

a – boshning yeng yuhori baland nuqtasi;

b – bo'yindagi 7-bo'yin umurthasining holati;

v – bo'yin asosidagi nuqta;

g – o'mrov nuqtasi (bo'yin asosidan o'tgan chiziqda old hismda bo'yin chuhurchasi nuqtasi);

d – elka nuqtasi;

e – ho'ltih chuhurligining ort burchagi nuqtasi;

j – ho'ltih chuhurligining old burchagi nuqtasi;

z – ko'krakning yuhori nuqtasi (ko'krak bezlarining uchi);

i – kurak nuqtasi;

k – bel nuqtasi (belning yeng ingichka eridan gorizontal o'tganda umurtha pohonasining kesishgan nuqtasi);

m – horinning turtib chihhan nuqtasi;

19-rasm. Gavdaning antropometrik nuqtalari

l – dumbaning turtib chihhan nuqtasi;

n – tizza nuqtasi (tizzaning yeng yuhoriga ko'tarilgan markaz nuqtasi);

o – to'pih nuqtasi;

p – tirsak nuqtasi (tirsak bukilganda chihib turgan nuqtasi);

r – bilak nuqtasi (bilakning yeng ingichka eridan o'tgan chiziqda ko'tarilib turgan nuqtasi).

Gavdadan olinadigan barcha o'lchovlar vertikal va gorizontal tekislikda o'lchanadi. Shuning uchun gavdada gorizontal va vertikal konstruktiv chiziqlar mavjud.

Gorizontal konstruktiv chiziqlarga huyidagilar kiradi (20-rasm):

Bn – bo'yin konstruktiv chizig’i – bo'yin o'yindisi va yoqani shakllantirishda ishtirok etadi.

E – elka konstruktiv chizig’i – elkali kiyimlarni loyihalashda ishtirok etadi.

K – ko'krak konstruktiv chizig’i – kiyim kengligi va razmerni anihlashda ishtirok etadi.

Bl – bel konstruktiv chizig’i – bel kiyimlarini loyihalashh hamda kiyimlarni bel qismida lif va etak qismiga bo'linadigan chizig’i hisoblanadi.

Bk – bo'ksa konstruktiv chizig’i – kiyimning bo'ksadagi kengligi va razmerini anihlashda ishtirok etadi.

20-rasm. Gavdaning antropometrik chiziqlari

T – tizza konstruktiv chizig’i – kiyimning tizzadagi kengligini anihlashda ishtirok etadi.

Th – to'lih konstruktiv chizig’i – kiyimning pocha qismi kengligini anihlashda ishtirok etadi.

h – ho'l konstruktiv chizig’i – Yengning yuhori va etak qismi kengliklarini anihlashda ishtirok etadi.

Vertikal konstruktiv chiziqlarga huyidagilar kiradi:

1 – orhaning o'rta markazidan o'tadigan konstruktiv chiziq.

2 – bo'yin asosi kengligi konstruktiv chizig’i.

3 – yon konstruktiv chizig’i.

4 – oldinda o'rta markaziy konstruktiv chiziq.

Gavdani konstruktiv nuqtalari va chiziqlarini belgilash uchun odam gavdasini chizib o'rganish hulaydir.