Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

3. MILLIY MA’NAVIYaTIMIZ TARIXIY TAKOMILINI O’RGANIShDA MANBALAR 
AHVOLI 
1.  Islomgacha ma’naviyatimiz  takomili haqidagi  eng muhim manbalar  o’lkamizning 
bugungi  milliy  hududlaridan  tashqarida  topilgan  bo’lib,  asl  matnlarning  yaxlit  va  nisbatan 
mukammallari “Avesto” kitobi va turkiy toshbitiklardir.  
(Ikkinchi guruh bilvosita ma’lumotlar bo’lib, qadim Shumer, Bobil va Ashshur, qadimgi 
Misr va Yunon, Hind va Xitoy manbalarida, Eron shohanshohlaridan qolgan toshbitiklarda aks 
etgan.  
Uchinchi guruh manbalar arxeologik yodgorliklar bo’lib, ular bevosita yurtimiz 
hududidan yoki atrof-mintaqadan topilgan moddiy ashyolar va inshootlar bilan bog’liq. 
 To’rtinchi guruh manbalar so’nggi davrlargacha og’zaki an’ana holida etib kelgan xalq 
adabiyoti,  urf-odat  va  marosimlar,  o’yinlar,  bayramlar,  xurofiy  irim-sirimlar  bo’lib,  ular 
yuzasidan uzil-kesil xulosalar chiqarish, ayniqsa, murakkabdir. 
Islomgacha ma’naviyat haqidagi tasavvurlarimiz, shu sabablarga ko’ra, baribir uzil-kesil 
bo’lishi qiyin va qancha qadim zamonlarga kirib borsak, shu qadar tarixiy haqiqat va afsonalar 
qorishib, chatishib ketadi). 
2.  Islom  davri  manbalari  qadim  davrga  nisbatan  beqiyos  darajada  boy  va 
ishonchliroqdir. Islom davridan boshlab, aytish mumkinki, masalaga ilmiy yondoshuv imkoni 
jiddiy  tarzda  oshadi  va  millatning  ma’naviy  kamolot  bosqichlari  mintaqa  madaniyati