Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

qaratishni  lozim  topdi,  ya’ni,  uning  asarlarida  irfoniy  va  ijtimoiy  muammolar  oliy  bir 
uyg’unlikda  ifodalandi.    Ayni  shu  uyg’unlik  ifodasiga  keyinchalik      Alisher  Navoiy   
tomonidan “Majoz tariqi” deb nom berilgan edi. Ammo XII asrda hanuz “Haqiqat” va “majoz” 
tazodi  kun  tartibiga  ro’yirost  qo’yilgan  emas,  Nizomiy  asarlarida  “majoz”  atamasi  umuman 
iste’molga  ham  kirgan  emas  edi.    Navoiy  bu  yo’nalishda  mumtoz  natijalarga  erishgan  zot  
asarlarini  o’z  ijodiy yo’lini belgilashda porloq bir namuna sifatida  tanlagan bo’lsa-da, nazariy 
tadqiqotlarida Nizomiy nomini biror guruhga mansub etib tilga olmaydi. 
XI asrda tasavvuf  she’riyati kichik  lirik  janrlar (ruboiy, g’azal) bilan cheklangan bo’lsa, 
XII  asrdan  boshlab  tasavvufiy  ruhda  dostonlar  yaratildi.  XII  -  XIII  asrlar  mobaynida  islom 
mintaqa  madaniyati  doirasida  irfoniy  she’riyat  va  tasavvuf  falsafasi    yuksak  cho’qqilarga 
ko’tarildi.  Fors  tilida  Farididdin  Attor  (1147-1229)  va  Jaloliddin  Rumiy  (1207-1273)larning 
tasavvufiy ehtirosga yo’g’rilgan buyuk epik asarlari, arab tilida irfoniy ishqning otashin kuychisi