Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti termiz filiali

14. Sinerezis - ketma-ket kelgan unlilarning bir cho`ziq unli sifatida aytilishi: mudofaa→mudofa:, maorif→mo:rif.

15. Spirantizatsiya – ayrim jarangsiz undoshlarning jaranglilashuvi: ko`ylak+i→ko`ylagi, o`choq+i→o`chog`i.
7-MA`RUZA

MAVZU:

ORFOEPIYA HAQIDA UMUMIY MA`LUMOT
Orfoepiya<sup>38</sup> adabiy til talaffuz me’yorlarini o`rganuvchi tilshunoslikning sohasidir.

Orfoepiya milliy til uchun yagona talaffuz me’yorlarini belgilaydi. Ma’lumki, o`zbek milliy tili dialektik tarkibi jihatdan rang-barang bo`lib, u uch katta lahja(dialekt)ni o`z ichiga oladi:

1. Qipchoq lahjasi.

2. O`g`uz lahjasi.

3. Qarluq – chigil – uyg`ur lahjasi.

Bu lahjalar ba’zi leksik, fonetik va morfologik belgilari bilan bir-biridan farq qiladi. Masalan, qipchoq lahjasida so`z boshida adabiy tildagi y undoshi o`rnida j undoshi (yo`q→jo`q, yigirma→jigirma) talaffuz qilinadi: ch undoshi o`rnida sh undoshi (kech→kesh, kechir→keshir) aytiladi.