Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti t. B. Zayniddinov, A. Sodiqov va r. Iminjanov

Nazorat savollari

1. 
   Jismoniy tarbiya gigiyenasi deganda nimani tushunasiz?
   

2. 
   Odam salomatligiga ta’sir kо‘rsatadigan omillarni sanang?
   

3. 
   Odamlar salomatligini saqlash uchun nimalarga ahamiyat berish kerak?
   

4. 
   Odamning salomatlik darajasi haqida gapiring?
   

5. 
   Jismoniytarbiyagigiyenasidegandanimanitushunasiz?
   

6. 
   Odamsalomatligigata’sirkо‘rsatadiganomillarnisanang?
   

7. 
   Odamlarsalomatliginisaqlashuchunnimalargaahamiyatberishkerak?
   

8. 
   Odamningsalomatlikdarajasihaqidagapiring?
   

III bob Havo gigiyenasi


3.1. Havo gigiyenasi, uning ximiyaviy va fizikaviy holati

Havo eng muhim omil bо‘lib, usiz inson organizmi о‘z hayotiy funksiyalarni uzoq vaqt saqlab qololmaydi. Havo nafas olish uchun juda zarur va issiqlik almashinuvida qatnashadi. Shu bilan birga atmosfera organizmga bir qadar ta’sir etishi mumkin bо‘lgan elektrik kuchlar va har-xil radiatsiyalar harakati maydoni bо‘lib xizmat qiladi.

Inson kerakli paytda tashqi muhitning organizmga zararli ta’sirini yо‘qotuvchi yoki pasaytiruvchi maxsus sogʻlomlashtirish choralarini qо‘llash orqali har-xil atmosfera sharoitlarida yashashga va ishlashga qodirdir. Bunga atmosfera sharoitlarining sanitariya holatini yaxshilash va organizmning zararli omillarga qarshiligini oshirish, masalan, salqinlatish bilan erishiladi. Qator hollarda havoning о‘zidan shifobaxsh, chiniqtiruvchi omil sifatida foydalaniladi

Havoning organizmga bevosta ta’siridan tashqari kiyimlar, qurilish materiallari, tuproq va boshqalarning gigiyenik xossalarini о‘zgartirib bilvosita ta’sir etishi mumkin.

Havoning gigiyenik harakteristikasi quyidagi о‘rsatkichlar yigʻindisidan iborat:

1. 
   havoning fizikaviy xossalari – temperaturasi, namligi, harakati, atmosfera bosimi, quyosh radiatsiyasi, elektrik holati, ionlantiruvchi radiatsiya,
   

2. 
   ximiyaviy tarkibi – havoning doimiy tarkibi va yot gazlar;
   

5. 
   mexanik aralashmalar – chang, tutun, qurum aralashmasi; g)mikroflora (mikroorganizmlar) – bakterial ifloslanish borligi