|
Bilim-
o‘rganilgan
ma’lumotlarni eslab qolish
va qayta tushuntirib berish
5
Ko’nikma
способность
aptitude
Ko’nikma-
o‘rganilgan
bilimlarni tanish vaziyat-
larda qo‘llay olish.
6
Malaka
квалификация
habit
Malaka- o‘rganilgan bilim
va
shakllangan
ko‘nik-
malarni notanish vaziyat-
larda qo‘llay olish va yangi
bilimlar hosil qilish
7
O’quv
predmeti
учебние предмет the subject of
study
O’quv predmeti
– mayyan
fan
ichidan
saralanib,
uzluksiz ta’lim jarayo-
nining ma’lum bosqichida
ta’lim oluvchilarga berili-
shi mumkin deb hisob-
langan bilimlar majmui
231
8
O’quv
jarayoni
учебный
процесс
learning
process
O’quv jarayoni
- pedagog
bilan ta’lim oluvchining
bilim berish va bilim
egallash maqsadida qilina-
digan hamkorlik harakat-
lari.
9
Texnoligiya
технология
technology
Texnologiya -
sub’ekt
tomonidan
ob’ektga
ko’rsatilgan
ta’sir
natijasida sub’ektda sifat
o’zgarishiga olib keluvchi
jarayon
10 Innovatsiya
инновация
innavation
Innovatsiya
– (ingliz
tilidan olingan “Innava-
tion” yangilik kiritish )-
yangidan
kiritilgan
tushunchalar,
tartib-
qoidalar, texnologiya va
yangiliklar.
11 O’qitish
учить
teaching
O’qitish-
bu
ta’lim
oluvchilarga yangi о‘quv
axborotini taqdim etish, uni
о‘zlashtirishni tashkillash-
tirishga,
kо‘nikma
va
malakalarni
shakllanti-
rishga, bilish qobiliyat-
larini
rivojlantirishga
maqsadli
yо‘naltirilgan,
muntazamli
tashkiliy
jarayondir
12
Vaziyat
ситуация
position
Vaziyat-
(lotinchadagi
situation
-
ahvol)
–
muayyan vaziyat, ahvolni
hosil
qiladigan
shart-
sharoitlar
va
holatlar
uyushmas
13
Eksperiment
эксперимент
experiment
Eksperiment –
pedagogik
jarayonda
bo’ladigan
qonuniy
aloqalarni
o’rganish
14 Tajriba
ishlari
эксперименталь
ная работа
experimental
work
Tajriba
ishlari
–
eksperimental tadqiqotlar
asosida yaratilgan metodik
tizimlarni samaradorligini
tekshirish vositasidir
232
15 So’roq,
so’rov
вопрос, опрос
question,
interview
Surоv, so’rоq
— fаqаt
o’zlаshtirilgаn
mа’lumоtlаrni tiklаbginа
emаs, bаlki uni isbоtlаb vа
tushuntirib bеrishdаn ibоrаt
16 Kompetensiy
a
компетентность competence
Kompetensiya
— mavjud
bilim,
ko‘nikma
va
malakalarni
kundalik
faoliyatda qo‘llay olish
qobiliyati
17 Baholash
tizimi
рейтинговая
система
evaluation
system
Baholash tizimi
— davlat
ta’lim standarti bo‘yicha
umumiy o‘rta ta’limning
malaka talablarini o‘quv-
chilar tomonidan o‘zlash-
tirilishi darajasini hamda
umumiy o‘rta ta’lim muas-
sasasining faoliyati sama-
radorligini
aniqlaydigan
mezonlar majmuidan iborat
18 Qonuniyat
закон
legality
Qonunyatlar-
geografik
borliq (obyekt), xodisa,
jarayonlar o’rtasida eng
muhim va nisbatan mus-
tahkam aloqa va bog’liq-
larni aks etiradi.
19 Nazariya
теория
teheory
Nazariya-
kishilar ilmiy
faoliyatini
umumlashmasidir
20 O’qitish
metodi
методы
обучения
teaching
method
O’qitish metodi-
ta’lim
maqsadlariga
eririshish
uchun
o’qituvchi
va
o’quvchilarning
birgalikdagi faoliyati
21 Hikoya
расказ
story method Hikoya metodi - geografik
borliq,
voqea
va
xodisalarni jonli so’z bilan
tasvirlash.
22 Muammoli
bayon
обяснить
проблемное
mysterios
statement
Muammoli bayon
- o’qi-
tuvchi tomonidan muam-
moni quyilishi va uni
yechish
yo’llarini
asoslashga
23 Kuzatush
наблюдения
accompany
Kuzatish
- tabiiy sharoitda
geografik borliq, voqea va
233
hodisalarni
ma’lum bir
maqsadli
yo’nalishlarda
o’quvchilar
tomonidan
qabul qilish.
24 Tajriba
эксперименталь
ные
ehsperiment
Tajriba-
geografik voqea
va
hodisalarni
sodir
bo’lishini suniy sharoitda
amalga
oshirish
va
o’rganish
25
O’qitish
vositalari
учебные
пособия
teaching
tools
O’qitish vositalari
- bu
bilim,
ko’nikma
va
malakalarni shakllantirish
maqsadida o’quv jarayo-
nini tarkibiga kiritilgan
turli xil bilim manbalaridir.
26 Geografik
ekskursiya
географическая
экскурсия
geographik
excursion
Geografik ekskursiya
–
sinf yoki muayyan o’quv-
chilar guruhi bilan o’quv
dasturiga muvofiq, o’qi-
tuvchi tomonidan maktab-
dan tashqarida tabiiy muxit
yoki
sun’iy
yaratilgan
sharoitda
ob’ektlarning
yashash muhiti va unga
bog’liq holda o’ziga xos
xususiyatlarini
o’rganish
maqsadida o’tkaziladigan
o’quv-tarbiya jarayonining
muhim shakli sanaladi
27
Tahlil
анализ
Analysis
Tahlil-
shunday jarayonki,
unda narsa va hodisalar-
ning qismlari, xususiyatlari
tahlil etiladi.
28 Tasavvur
представление
perfopmance
Tasavvur-
atrofni
o‘rab
olgan narsa va hodisalar-
ning
huddi
shu
onda
qilinmaydigan
hissi
va
ko‘z
oldiga
keltirgan
obrazidir
29 Taqqoslash
сравнение
comparison
Taqqoslash-
bunda obektiv
dunyodagi
narsa
va
hodisalarning
bir-biriga
o‘xshashligi va bir-biridan
farqi aniqlanadi
30 Tushuntirish
объяснение
explanation
Tushuntirish-
bayon
234
qilinayotgan
materialni
o‘quvchilar ongida idrok
qilish va tushunib yeta
olishiga mo‘ljallangan va
fikrlashga qaratilgan usul.
31 Solishtirish
сравнение
comparison
Solishtirish-
kartalarni
solishtirish va tahlil qilish
bilan
birga
geografik
obektga xos bo‘lgan obekt
va
hodisalarning
sabablarini
aniqlashdan
iborat.
32 Hikoya usuli метод рассказа
method
of
story
Hikoya
usuli-
bu
mavzularni bayon qilish
shakli bo‘lib, bunda voqea
va hodisalarni tavsirlash
asosiy o‘rin tutadi
33 Didaktik
vositalar
дидактические
средства
didactic
means
Didaktik vositalar
–
о‘quv fanini о‘zlashtirish
samaradorligini oshiruvchi
pedagogik vositalar.
34 Didaktik
material
дидактический
материал
didactic
material
Didaktik material
–
foydalanilganda
о‘quvchilarning
bilim
olishini
faollashtirish,
о‘quv
vaqtini
iqtisod
qilishni
ta’minlaydigan
о‘quv mashg‘uloti uchun
mо‘ljallangan
qо‘llanmalarning
maxsus
kо‘rinishi.
35 Didaktik
tamoyillar
дидактические
принципы
didactic
principles
Didaktik tamoyillar –
natijaviylikni
ta’minlaydigan
ta’lim
jarayoniga qо‘yilgan eng
umumiy talablar tizimi
.
36
Dizayn
дизайн
Design
Dizayn
–
о‘quv
materialni
ifodalash
(tavsiflash,
namoyish)
usuli.
37
Differensiall
ashgan
ta’lim
дифференцирова
нное
образование
differentiated
education
Differensiallashgan
ta’lim -
о‘quvchilarning
moyilligi,qiziqishi
va
qobiliyatini hisobga olgan
235
holda
о‘quv faoliyatni
tashkil etish shakli.
38
Jarayon
Процесс
Process
Jarayon
-
qо‘yilgan
maqsadga erishish uchun
yо‘naltirilgan
amallar
yig‘indisi
39
Individual
(yakkama-
yakka
tartibda)
masofaviy
о‘qitish
индивидуальное
дистанционное
обучение
individual
distance
learning
Individual (yakkama-
yakka
tartibda)
masofaviy
о‘qitish
-
telekommunikatsiya
va
ta’limni ta’minlash uchun
zarur dasturiy vositalariga
ega bо‘lgan masofa
40
“Ilg‘or” va
“yangi”
pedagogik
texnologiyal
ar
передовые
и
новые
педагогические
технологии
advanced and
new
pedagogical
technologies
“Ilg‘or” va “yangi”
pedagogik
texnologiyalar-
bu
ta’lim
shakllarini qulaylashtirish
maqsadida va masofaviy
o‘qitish, kompyuter va
axborot texnologiyalardan
audio
va
video
vositalaridan
multimediyadan
foydalanib, o‘qitish va
bilim
o‘zlashtirishning
jarayonlarini yaratish.
41 Evristik usul эвристический
метод
heuristic
method
Evristik usul
— o’quv
mаshg’ulоtining
uning
rеjаsi, tuzilishi vа аyrim
qismlаrini
аvvаldаn
tаyyorgаrliksiz tаshkil etish
(ya’ni o’quvchi uchun
hаm, o’qituvchi uchun hаm
eksprоmt-dаrе). Аvvаldаn
fаqаt dаrsning mаvzusi,
mаqsаdi,
tоpshiriqlаr
hаjmiginа аniq bo’lаdi
42
Strategik
maqsad
стратегическая
цель
strategic
objective
Strategik maqsad-
bizning
bosh strategik maqsadimiz
bozor
iqtisodiyotiga
asoslangan
erkin
demokratik jamiyat barpo
etishdir. Bu siyosiy sohada
jamiyat
hayotining
demokratlashtirish
236
jarayonlarini
chuqurlashtirish, iqtisodiy
sohada,
iqtisodiyotning
barcha
soha
va
tarmoqlarida
erkinlashtirish
jarayonlarini izchillik bilan
amalga oshirish. Ijtimoiy
sohada, jamiyat hayotining
barcha jihatlarida kuchli
ijtimoiy siyosat yuritish.
Ma’naviy
sohada,
ma’naviy qadriyatlarimizni
ilm-fan
va
taraqqiyot
yutuqlari bilan boyitish,
o‘zligimizni
chuqurroq
anglash, milliy g‘oya va
istiqlol
mavkursi
tamoyillarini
xalqimiy
ongiga
va
qalbiga
chuqurroq singdirish va
h.k.
43
Tа’limdа
fаоllik
активность
в
обучении
activity
in
training
Tа’limdа fаоllik
— tа’lim
jаrаyonidа
o’quvchi
shахsining fаоlligini vа u
tа’lim
jаrаyonining
sub’еkti ekаnligini, аks
ettiruvchi didаktik jаrаyon
44
Didaktika
Дидактика
didactics
Didaktika-
(yunoncha
didaktikos-
o`rgatuvchi,
ta’lim
beruvchi)
pedagogikaning tarmog`i.
Ta’lim nazariyasi bilan
shug`ullanadi.
Didaktika
atamasi ilk bor Yevropada
XVII asrda o`qitish va
ta’lim
jarayoni
haqida
asarlar yaratgan olimlar
tomonidan
qo`llanila
boshlagan
45
Didаktik
mаtеriаl
дидактический
материал
didactic
material
Didаktik mаtеriаl
—
dаrsdа vа mustаqil ish
uchun
fоydаlаnishgа
mo’ljаllаngаn
mеtоdik
qo’llаnmаlаr, аudiо vа
237
vidеоtаsmа
yozuvlаr,
lug’аtlаr, mа’lumоtnоmаlаr
vа dаrsliklаr
46
Diskussiya
Дискуссия
discussion
Diskussiya
— o’quv
jаrаyonining
tаrkibiy
qismlаridаn
biri;
muhоkаmа, bаhs yuritish.
47
Diffеrеntsiаl
o’qitish
дифференцирова
нное обучение
differentiated
learning
Diffеrеntsiаl o’qitish
—
dаsturni
o’zlаshtirish
mаqsаdidа
аlоhidа
o’quvchilаr yoki guruhgа
ulаrning
tаyyorlаngаnlik
dаrаjаsi,
bilish
qоbiliyatlаrining
rivоjlаnish dаrаjаsigа qаrаb
yondаshishni
ko’zlоvchi
o’qitish
48
Rivоjlаntiru
vchi o’qitish
развивающее
обучение
developing
training
Rivоjlаntiruvchi
o’qitish
—
o’quv
jаrаyonining insоn ichki
(pоtеntsiаl)
imkоniyatlаrigа vа uni
qo’llаshgа
qаrаtilgаnligi
(yo’nаlgаnligi).
49 Test
тест
test
Tеst
— аniq pеdаgоgik
tаdqiqоt
uchun
ishlаtilаdigаn so’rоvnоmа
sinаlаyotgаn o’quvchining
psiхоlоgik vа intеllеktuаl
tаvsifini,
uning
bilim,
tushunish,
uddаlаsh,
ko’nikmаlаrini o’lchаshgа
imkоniyat
bеruvchi
stаndаrtlаshtirilgаn
tоpshirikdаr
50 O’qitish
shakli
форма обучения form
of
training
O’qitish shаkli
— mа’lum
tаrtibdа
аmаlgа
оshirilаdigаn o’quvchi vа
o’qituvchining kеlishilgаn
fаоliyatini tаshqi ifоdаsi
51
26
238
Do'stlaringiz bilan baham: | 
