Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma

14. 
Sultonmurod Olim. Ishq, oshiq va ma’shuq. – Т.: Fan, 1992.  
15. 
Qayumov A. Asarlar. J.2. – Т.: 2008.  
 
ALIShER  NAVOIYNING ILMIY-NASRIY ASARLARI 
Navoiy nasriy asarlarining o’ziga xos xususiyatlari. Alisher Navoiy ijodiy 
merosida nasriy asarlar alohida o’rin tutadi. Alisher Navoiy o’zining nasriy asarlari 
bilan  turkiy  nasrni  juda  nodir  manbalar  bilan  boyitdi.  Navoiyshunos  S.G’aniyeva 
Navoiy nasriy asarlarini quyidagicha tasniflab o’rganadi:  
1.  Ilmiy-filologik      xarakterdagilar:    «Muhokamat ul-lug’atayn», «Mezon 
ul-avzon», «Majolis un-nafois», «Risolai muammo». 
2.  Memuar-biografik  xarakterga  ega  bo’lgan  asarlar:  «Хamsat  ul-
mutahayyirin»,  «Holoti  Sayyid  Hasan        Ardasher»,        «Holoti  Pahlavon 
Muhammad». 
3. Ijtimoiy-falsafiy  va  didaktik  xarakterdagi:     «Mahbub ul-qulub». 
4.  Тarix, tasavvuf va din tarixiga oid asarlar:    «Vaqfiya», «Тarixi   muluki   
ajam»,   «Nasoyim ul-muhabbat»,   «Тarixi   anbiyo va hukamo». 
5.  Ishno san’ati — epistolyar proza namunasi. «Munshaot». 

---

 
164 
6.    Devonlarga  yozilgan  «Debocha»lar,  «Nazm  ul-javohir»  muqaddimasi  va 
epik asarlar, qit’alardagi sarlavhalar
1
. Biz ham ushbu tasnifga qo’shiganimiz holda 
Navoiy nasriy merosi haqida fikr-mulohaza yuritishga harakat qilamiz.   
Alisher Navoiy nasriy asarlarini yaratar ekan, o’zigacha mavjud bo’lgan Sharq 
nasrining  eng    yaxshi  xususiyatlarini  yanada  rivojlantirishga  alohida  ahamiyat 
bilan  qaradi.  Navoiy  davrning  dolzarb  masalalariga  nasriy  asarlarida  muayyan 
darajada javob berishga urindi.  
Uning  nasriy  merosida  adabiyotshunoslikka  oid  asarlari  alohida  o’rin  tutadi. 
Shoir  adabiyotshunoslikka  oid  uchta  asar  (“Mezo  ul-avzon”,  “Risolai  muammo”, 
“Majolis  un-nafois”)  yaratdi  va  bu  asarlar  adabiyot  nazariyasi,  adabiy  tanqid 
tarixidagi  muhim  voqeadir.  Ularda  adabiy-madaniy  hayot,  so’z  san’ati,  she’riyat 
qonuniyatlari,  ijod  ahli  haqida  qimmatli  mulohazalar  ilgari  surilgan.  Navoiyning 
adabiyotshunos  sifatidagi  faoliyati  A.Hayitmetov,  H.Qudratullayev,  S.G’aniyeva, 
B.Valixo’jayevlar tomonidan muayyan darajada o’rganilgan
2
. 
  “Majolis