Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma

Dostonda  hikoyatlarning  o’rni.  «Hayrat  ul-abror»  dostoni,  uning  g’oyaviy-
badiiy mazmuni haqida gap borar ekan, bu asarda har maqolat oxirida unda ilgari 
surilgan  asosiy  g’oyaga  monand  holda  keltirilgan  hikoyalarga  ham  to’xtab  o’tish 
zarur.  Bu  hikoyalarning  ba’zilari  real  voqelikdan,  ba’zilari  mashhur  kishilar 
haqidagi  rivoyatlar  asosida  yozilgan.  Ba’zilari  esa  masal  xarakteriga  ega. 
Hikoyatlarning  qahramonlari  turli  ijtimoiy  tabaqaga  mansub  kishilardir.  Unda 
Shoh  G’oziy,  Anushirvoni  odil,  Muhammad  Хorazmshoh,  Iskandar,  Bahrom 
singari  shohlar;  Boyazid  Bistomiy,  Ibrohim  Adham,  Robiya  Adaviya,  Хoja 
abdulloh  Ansoriy,  Shayx  Iroqiy,  Imom  Faxr  Roziy,  Abdulloh  Muborak, 
Muhammad Porso, Хoja Abu Nasr kabi tasavvuf ahli namoyandalari, shuningdek,  
Hotam  Тoyi,  o’tinchi  chol,  ta’magir  jahongashta,    qanoatli  javonmard,  ikki 
vafodor,  Sher,  Durroj  va  boshqa  qahoamonlar  ishtirok  etadi.  Bu  obrazlar  orqali 
shoir insonni komillik ruhida ko’rish g’oyasini hayotiy mazmun bilan boyitadi.      
«Хayrat  ul-abror»dagi  hikoyatlar  bilan  Navoiy  mohir  hikoyanavis  sifatida 
ko’rinadi.  Uning  hikoyachilikdagi  mahorati  keyinchalik  «Saddi  Iskandariy», 
«Lisonut-tayr» dostonlarida eng yuksak pog’onaga ko’tarildi. 
Umuman,  Hayrat  ul-abror»  dostoni  o’zining  g’oyaviy-badiiy  xususiyatlari 
hamda  shoirning  birinchi  yirik  asari  bo’lishi  bilan  uning  ijodida  muhim  o’rin 
tutadi.  Sharq  adabiyoti  tarixida  shu  tipdagi  dostonlar  orasida  falsafiy-didaktik 
dostonchilik an’analarini eng muvaffaqiyatli rivojlantirgan va o’ziga xos mavqega 
ega bo’lgan yetuk asarlardan    biridir.