Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

Moliyaviy resurslar. Xalqaro qonunchilik ommaviy sport masalalarini yechishda davlat mablag‘i – milliy, mahalliy va hududiy resurslardan foydalanishga chaqiradi. Lekin keltirilgan misollar shuni ko‘rsatadiki, ommaviy sportning rivojlanishida xarajatlar. ortishi tufayli yagona manbadan olinadigan moliyaviy ko‘mak muammolarni hal etmaydi. Shuning uchun ommaviy sportni rivojlanishida ko‘p tarmoqli moliyaviy ko‘mak zarur.
Misol uchun Ispaniya Oliy kengash mablag‘i – har yili davlat byudjetidan ajratiladigan pul; hukumat o‘rnatgan narxlardan olingan daromad; ma’muriy idora va davlat birlashmalari tomonidan ajratilgan pullaridan; hadya, meros, vasiyat, mukofot pullaridan; davlat normativ aktlari taqdim etadigan iqtisodiy imtiyozlardan; xususiy mulkdan keladigan daromad; qarz va kreditlardan keladigan mablag‘dan foydalanishni ta’kidlaydi.
Ta’kidlash joizki, sport uchun sarf etiladigan xarajatlar rivojlangan Yevropa mamlakatlarida YaIM bo‘yicha 0.2-2 %ni (yoki o‘rtacha 2 mlrd. AQSh doll.) tashkil etadi, xarajatlarning qolgan katta qismi esa boshqa manbalar yordamida moliyalashtiriladi. Germaniya, Buyuk Britaniya, Finlyandiya, Shvesiya va Daniyaning davlat sport byudjeti Fransiyaning mahalliy sport byudjetining 20 %idan kamroq qismiga to‘g‘ri keladi, Italiyada 30 %, Ispaniya va Portugaliyada esa 40 %ni tashkil qiladi. Hududiy, o‘z-o‘zini boshqarish idoralari va davlat boshqaruvidagi umumiy sport byudjeti Buyuk Britaniyada – 95 %, Germaniyada – 98 %, Ispaniyada – 76 %, Finlyandiyada – 85 %, Fransiyada – 77 %, Shvesiyada – 90 % va Italiyada – 57 %ni tashkil qiladi.
Finlyandiyada ommaviy sportni rivojlantirish va mamlakatning barcha fuqarolari sport faoliyatini olib borishi uchun hukumat tomonidan belgilangan tartib asosida moliyaviy ko‘mak va davlat tomonidan ajratilgan imtiyozli kreditlar bilan barcha zaruratlar bartaraf etilmoqda.
Fransiya Respublikasining Jamiyatda sport va jismoniy faollikni tashkil etish va oshirish haqidagi qonunida (1984 y., o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgan) sport tashkilotlarining davlat tomonidan ko‘mak qabul qilish tartiblari keltirilgan. Bunday ko‘mak ko‘rsatishdagi asosiy shartlardan biri vakillik vakolatining mavjudligidir. Maktab va universitet sport uyushmalari ham davlat, ham mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish idoralaridan yordam olishadi. Nomi keltirilgan uyushmalarga o‘zlariga tegishli sport inshootlari va jihozlaridan foydalanish imkonini ta’minlab beradi. Fransiyada davlat byudjetining 0.2 % mablag‘i sportga ajratilgan.