Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

14 -jadval
MUSKULLARNI BO‘SHASHTIRISH

	Muskul kuchlanish shakllari uch xil shaklda ko‘rinadi	Yo‘qotish yґllari
A)	Tinch holatda (tonik kuchlanish) muskullarda kuchlanishi oshirish	- bo‘shashish, cho‘zilish mashqlari, massaj, suzish (silkinish, erkin tebranish va h.k.)
B)	Tezlik (tezkor) kuchlanish (kuchlanish tezligi yetarli emas, natijada tez harakatlar bajarilganda muskullar bushashiga ulgurmaydi).	-kuchlanish va bo‘shashish ni almashtirib turish (sakrash, irg‘itish, to‘ldirma to‘plarni otish va ilish va hk.)
V)	Jismoniy mashqlar bilan shug‘o‘llanayotganlar uchun mos bo‘lgan koordinatsion kuchlanish	-Bo‘shashtirishga oid mashqlar, harakatlarni bajarishda tabassum qilishni tavsiya etish.

Koordinatsion qobiliyatlarni asoslovchi ayrim qobiliyatlarga yo‘naltirilgan ta’sir etish yo‘llari haqida. Koordinatsion harakat qobiliyatlarini tarbiyalash jarayonida tana holatini saqlash katta ahamiyatga ega (har xil statik va dinamik holatlarda muvozanatni saqlash). (jadval 18)
Muvozanatni saqlash vositalari bu maxsus tanlab olingan mashqlar bo‘lib tana holatini har xil vaziyatda saqlashga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. Muvozanat saqlash mashqlari: statik holatda yoki siljish holatda kichik buyumlarda, hoda ustida va h.k.: Qo‘llarda tik turish, bruslarga tayanib turgan holda va h.k.; Har xil aylanma harakatlarni bajarib statik holatda turish va h.k.