Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

`Birinchi navbatda ќar bir œšuvchi musobašalarda ishtirok etish uchun tibbiy kœrigidan œtishi kerak. Fašat tibbiy kœrigidan œtgan, soђlom bola musobašalarga šœyilishi mumkin.
Ikkinchidan, ќar bir œšituvchi œziga yordamchilar tayyorlashalari lozim. Ular ќakamlar sifatida va boshša tashkiliy ishlarda yordam beradilar. Bunday yordamchilarni yušori sinf œšuvchilaridan tanlash mumkin. Sœng musobaša œtadigan joyni, bayonnoma va boshša mayda šurollarni (bayrošchalar, aršochalar, sekundomer, metr, ќashkash, lopata va ќ.k.) ni tayyorlash kerak. Musobaša bayram tarzda œtishi mašsadga muvofišdir.
Boshlanђich sinf œšuvchilari bilan šanday musobašalarni tashkil šilish va œtkazish mumkin? Boshlanђich sinf œšuvchilari bilan birinchi navbatda maktabda jismoniy tarbiya dasturining bœlimlari asosida yengil atletika (30m yugurish; 4 10m moksimon yugurish; turgan joyidan va yugirib kelib uzunlikka sakrash; tœgridan yugurib kelib balandlikka sakrash/eќtiyotlik bilan/; koptokni uzošša irђitish); gimnastika; tortilish; umbaloš otish va kuraklarda tik turish va boshšalar; sport œyini; futbol; tœpni darvozaga tepish; oyoš va bosh bilan œynash: basketbol (tœpni 1-2 metr naridan korzinaga tushirish; suzish; shu jumladan shu bolalar yoshiga tœђri keladigan shashka va shaxmat, stol tennisi, badmenton œyinlaridan musobašalarni tashkil šilish mumkin. Bulardan tashšari ayrim elementlaridan ќam musobašalar tashkil šilish mumkin. Masalan, aršon bilan sakrash; joyidan kim uzošša sakrash va ќ.k.lar. Bunday musobašalarni œtkazishning tarbiyaviy aќamiyati juda katta.
Namuna sifatida šuyida bir musobašani tashkil šilish va œtkazish metodikasi bayon etiladi. Eng avvalo shaxsiy birinchilikda eng yaxshi natijalarni anišlab, sport musobašalarida ishtirok etuvchi jamoalarni tuzish lozim, sœng sinflararo musobašalar œtkaziladi. Shuni ќam aytish kerakki, agarda fašat sinf birinchiligi œtkazilsa Nizom va sport tašvimi yozilishi shart emas. Oђzaki e’lon šilinadi va œtkazilaveradi. Maktab birinchiligida Nizom yoziladi.
Misol, tennis bœyicha 1-sinf œšuvchilari ichida birinchilik. Bu musobašani œtkazishdan oldin oђzaki e’lon šilinadi, tushuntiriladi va ќar bir sinf œšituvchisi ishtirok etuvchilarni rœyќatini tuzadilar. Sœng bayonnomalar tayyorlaydilar: