Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti d. Lutfullayeva, M. Saparniyazova

ifodasi”  bandida dissertatsiyada  erishilgan  natijalaming  qisqacha  umumlashmasi  va 

takliflar aks etadi.

Magistrlik  dissertatsiyasining  mundarijasida  dissertatsiyaning  umumiy 

tuzilishi:  uning qanday boblardan tashkil topganligi, har bir bob va bob bandlarining 

boshlanish sahifasini  aniq ko‘rsatish  lozim.  Mundarija ikki  xil -  ixcham va mufassal 

shaklda tuziladi.

Mufassal  tuzilgan  mundarijada  har  bir  bobning  ichki  bandlari,  ularning 

boshlanish  sahifalari  ko‘rsatiladi.  Bunday  mundarijada,  odatda,  asosiy  boblar  bir- 

bindan  harflaming  katta-kichikligi,  ularning  bosma  (kursiv)da  yozilganligi  bilan 

ajratiladi.

Mundarijadan  keyin  agar  ilmiy  tadqiq  matnida  shartli  qisqartmalar  berilgan 

boisa,  alohida  sarlavha  ostida  har  bir  qisqartma  to iiq   sharhlanishi  lozim.  Shartli 

qisqartmalami  joylashtirishda,  odatda,  alifbo  tartibiga  rioya  qilinadi.  Shartli 

qisqartma  izohi  aniq  va tushunarli  bo'lishi  kerak.  Zarur boMganda  shartli  qisqartma 

izohida  shu  tushuncha  mufassal  sharhlangan  va  tadqiqotchi  tomonidan  akseomatik 

(isbotsiz) qabul qilingan manba ko‘rsatilishi mumkin.

“Magistratura  to‘g‘risidagi  Nizom”ning  “Dissertatsiyaning  tarkibi  va  uning 

mazmuniga qo‘yiladigan  talablar”  bandida  magistrlik  dissertatsiyasi  Kirish  qismida 

quyidagi masalalaming yoritilishi lozimligi ko‘rsatiladi:

-  dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi;

-  tadqiqot ob’ekti va predmetining belgilanishi;

-  tadqiqot maqsadi va vazifalari;

-  tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari;

-   mavzu bo‘yicha qisqacha adabiyotlar tahlili;

-   tadqiqotda qo‘llangan uslublarning qisqacha tavsifi;

-  tadqiqot natijalarining nazariy va amaliy ahamiyati;

-  tadqiqotning ilmiy yangiligi;

-  dissertatsiya tarkibining qisqacha tavsifi.

0 ‘zbek tili  bo‘yicha  yoziladigan  ayrim magistrlik dissertatsiyalarining Kirish 

qismida  tilshunoslikning  dolzarb  muammolari  masalasiga ham  munosabat  bildirish, 

mavzuning o'rganilish darajasigabaho berish kabi masalalar ham aks etadi.

---

O'zbek  tili  bo‘yicha  yoziladigan  magistrlik  dissertatsiyasining  Asosiy  qismi 

kamida  3  bobdan  iborat  boMishi  lozim.  Boblar o‘z navbatida  masalaning yechimiga 

qaratilgan muhim bandlardan tashkil topadi.  Dissertatsiya boblarida mavzu yuzasidan 

ko'tarilgan muammo va uning yechimi bayon etiladi.

“Magistratura  to‘g‘risidagi  Nizom”ga  muvofiq  dissertatsiya  boblari  hajm 

jihatidan o‘zaro mutanosib bo'lishi va quyidagi masalalarni qamrab olishi lozim.

-  tadqiqot mavzusi  bo'yicha boshqa manbalarda keltirilgan nazariy,  amaliy va 

empirik tadqiqotlar natijalarining tanqidiy tahlilini;

-talaba  tomonidan  olib  borilgan  tahliliy  ishlaming  tavsifi,  tadqiqot  olib 

borishda qo'llanilgan uslublar hamda tadqiqot vositalarining bayonini;

-   dissertatsiyada  talabaning  ta’lim,  fan,  madaniyat,  texnika,  iqtisodiyot, 

ijtimoiy yoki boshqa sohalaming dolzarb muammolarini hal etishga qo‘shgan shaxsiy 

hissasini;

-   tadqiqot natijalari va ulaming muhokamasini.

O'zbek  tili  bo'yicha  yoziladigan  magistrlik  dissertatsiyasi  boblarida  qayd 

etilgan masalalar qatorida talabaning tilshunoslik fanining dolzarb muammolarini hal 

etishga qo‘shgan shaxsiy hissasi aks etishi lozim.

0 ‘zbek  tili  bo‘yicha  yoziladigan  magistrlik  dissertatsiyasi  asosiy  boblarida 

mavzuning  asl  mohiyati  faktik  materiallar  tahlili  asosida  ochib  beriladi.  Faktik 

materiallar asosiy hollarda badiiy, publitsistik uslub, zarur o‘rinlarda so‘zlashuv nutqi 

materiallaridan tanlab olinadi.

0 ‘zbektili  bo'yicha  yoziladigan magistrlik dissertatsiyasi boblarida hal etilishi 

ko‘zda tutilgan  masalalar  nazariy  xarakter  kasb  etishi  lozim.  Zarur hollarda nazariy 

masalaning  amaliyotga  tatbiqi  xususida  fikr-mulohazalar  bayon  etiladi.  Agar 

magistrlik  dissertatsiyasida  ilovalar  berish  lozim  topilsa,  ular  ish  so'ngida  qayd 

etiladi.

0 ‘zbek tili  bo‘yicha  yoziladigan magistrlik dissertatsiyasi  ilovalarida mavzu 

mohiyatini  ochib  berishga yordam  beruvchi,  zarur  boiganda  uni  chuqurlashtirishga 

imkoniyat  beradigan  ma’lumotlar,  xulosalami  tasdiqlovchi  yoki  oydinlashtiruvchi 

hujjatlar,  rasmlar,  har xil  ko'rsatkichlar,  asarlardan  parcha  va  namunalar, jadvallar, 

ishda  qo'llanilgan  ilmiy  terminlar  sharhi,  talaba  tomonidan  ishlab  chiqilgan  va 

tavsiya etiladigan lug‘at namunalarini berish mumkin.

Ilova  hajmi  dissertatsiya  umumiy  hajmining  1/3  qismidan  oshmasligi  lozim. 

Ilova  materiallari  magistrlik  dissertasiyasining  belgilangan  sahifa  miqdoriga 

kirmaydi, lekin ularga ham sahifa raqamlari uzluksiz qo'yiladi

Ilovalaming har biri nomlanadi.  Agar ilovalar bir nechta bo‘Isa,  ular “ 1-ilova”,

2-ilova” tarzida raqamlanadi.  Ilovalar magistrlik dissertatsiyasi  yakunida beriladi.

O'zbek  tili  bo'yicha  yoziladigan  magistrlik  dissertatsiyasining  Umumiy