kafedrasi mudiri, filologiya fanlari doktori.
SO‘ZBOSHI
Ma’lumki, magistratura bakalavriat ta’limidan so‘ng tashkil etiladigan, o‘qish
muddati kamida 2 yil davom etadigan, muayyan mutaxassislik bo‘yicha ilmiy-nazariy
va amaliy bilimlar beradigan oliy ta’lim turi hisoblanadi. “Magistratura to‘g‘risidagi
nizom”ga binoan magistratura ta’limi dasturini tugatgan bitiruvchilarga yakuniy
davlat attestatsiyasi natijalari asosida ta’lim yo'nalishining aniq yo‘nalishi bo‘yicha
“magistr” akademik darajasi to‘g ‘risidagi davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi
diplom beriladi.
Magistraturada o‘qish mobaynida talaba oliy ta’lim magistratura yo‘nalishi
dasturlari va o‘quv rejasida nazarda tutilgan nazariy bilimlami egallash bilan bir
qatorda, o‘quv rejada nazarda tutilgan topshiriqlaming barcha turlarini, shuningdek,
magistrlik dissertatsiyasini yozishi va uni belgilangan muddatda himoya qilishi lozim
bo‘ladi.
Magistrlik dissertatsiyasi talabaning magistratura ta’limi o‘quv dasturlarini
o‘zlashtirishini yakunlovchi va o‘quv faoliyati davrida egallagan nazariy va amaliy
bilimlari asosida bajargan ilmiy-tadqiqot ishlarining yakuniy natijasi hisoblanadi.
Talaba
magistrlik
dissertatsiyasini
yozishdan
aw al
“Magistrlik
dissertatsiyasini bajarishning kalendar rejasi”ni tuzadi. Rejada talabaning magistrlik
dissertatsiyasini yozishda moijallangan ishlari, ularning tarkibi ko‘rsatiladi. Talaba
mana shu reja asosida 2 yil davom etadigan o‘qish faoliyati davomida magistrlik
dissertatsiyasini tayyorlab boradi.
“O'zbek tili va adabiyoti” bo‘yicha yoziladigan magistrlik dissertatsiyasi
asosiy fan sohasiga doir talaba o‘rganishi zarur bo‘lgan nazariy bilimlami mustaqil
o'zlashtirishga qaratilgan hamda talabalaming bilim doirasini yanada kengaytirish, til
va nutq hodisalarini farqlash, til birliklarini nutqiy amaliyotga tatbiq etish, til
hodisalari bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borish va natijalami erkin va mustaqil tarzda
bay on eta olish malakasini shakllantiruvchi maxsus ilmiy ish turi hisoblanadi.
O'zbek tili yo‘nalishi bo‘yicha magistrlik dissertatsiyalarini yozishni tashkil
etishdan maqsad magistratura talabalasini o‘zbek tilining grammatik qurilishi
yuzasidan egallangan nazariy bilimlarini amaliyotga tatbiq etishga, ilmiy-nazariy
qarashlar asosida umumlashma xulosalar chiqarishga o‘rgatish, ulaming ijodiy
tafakkurini o‘stirish, ilmiy izlanishlar olib borish asosida umumlashma xulosalar
chiqarish, fikmi izchil va ifodali bayon eta olishga o'rgatishdan iboratdir.
O
zbek tili yo‘naiishi bo‘yicha magistrlik dissertatsiyasini yozish jarayonida
magistratura talabasi:
- magistrlik dissertatsiyasi mavzusiga aloqador mayjud nazariy bilimlami
chuqur o‘zlashtiradi;
- magistrlik dissertatsiyasi mavzusining tadqiq darajasini aniqlaydi va shu
asosda dissertatsiyada organilishi lozim bo‘lgan ilmiy-nazariy masalalami ajratadi;
- magistrlik dissertatsiyasida ko‘tarilgan muammoning ilmiy yechimiga xizmat
qiluvchi tadqiq usullarini belgilaydi;
- magistrlik dissertatsiyasi mavzusi yuzasidan e’lon qilingan ilmiy-nazariy
manbalami bitma-bir o‘rganadi va ularga tanqidiy munosabat bildiradi;
- magistrlik dissertatsiyasi mavzusi yuzasidan chiqargan nazariy xulosalarini
umumlashtirish ko‘nikmasiga ega bo'ladi;
- og‘zaki va yozma nutqini izchil, o'rinli, to‘gri bayon etish malakasini
rivojlantirib boradi;
- ilmiy tadqiqot olib borish malakasini rivojlantiradi.
0 ‘zbek tili yo‘nalishi bo‘yicha yoziladigan magistrlik dissertatsiyalari
mavzulari nafaqat nazariy xarakterda bo‘lishi, fan tarmog‘ining amaliy muammolari
yechimiga qaratilishi ham mumkin. Mana shulami hisobga olgan holda ushbu uslubiy
ko‘rsatmada 0 ‘zbek tili bo‘yicha magistrlik dissertatsiyalari mavzulari bankini
tavsiya qildik.
Ushbu uslubiy ko‘rsatmada 0 ‘zbek tili yo'nalishi bo'yicha magistrlik
dissertatsiyalariga qo‘yiladigan quyidagi talablar yuzasidan mulohazalar bayon etildi:
1.
0 ‘zbek tili yo‘nalishi bo‘yicha magistrlik dissertatsiyasi mavzularining
tanlanishi.
2.
Magistrlik dissertatsiyasi mavzusi va dissertatsiyaga ilmiy rahbar (ilmiy
maslahatchi)ni tasdiqlash tartibi.
3.
O'zbek tili yo'nalishi bo‘yicha yoziladigan magistrlik dissertatsiyasining
tarkibi va uning mazmuniga qo‘yiladigan talablami belgilash.
4.
0 ‘zbek tili yo‘nalishi bo'yicha magistrlik dissertatsiyasining dastlabki
va rasmiy himoya qilish tartibini belgilash.
Uslubiy ko‘rsatmada 0 ‘zbek tili yo‘nalishi bo'yicha yoziladigan magistrlik
dissertatsiyalarining taxminiy rejalari va mavzuga aloqador dastlabki ilmiy
adabiyotlat ro‘yxati ham tavsiya etildi.
“Magistrlik dissertatsiyalari mavzulari bo‘yicha tavsiya etiladigan zaruriy
adabiyotlar” bo‘limida 0 ‘zbek
tili yo‘nalishi
bo‘yicha yoziladigan magistrlik
dissertatsiyalari mavzulariga aloqador oxirgi (o‘n-o‘n besh) yillardagi respublikamiz
va chet el nashrlarida e’lon qilingan eng zarur ilmiy-nazariy manbalar tavsiya etildi.
Ilovada 0 ‘zbek tili bo‘yicha yoziladigan magistrlik dissertatsiyasini
rasmiylashtirish tartibiga old namunalar berildi.
