Nizomiy nomidagi tdpu ning 70 yilligiga bag’ishlanadi

1
1
y o ’nalish 
C] D\
ga parallel ( / i||C iD j) 
b o ’lib, и 2i nuqtadan o ’tadi.
Endi asosiy ch izm ag a yaqin ixtiyoriy jo y d a m oslik o ’qini o ’ziga 
parallel k o ’ch iram iz (N). Bu o ’qga Q D j ni va Ej nuqtani ( /
2
IIC
1
D
1
) 
proyeksiyalab 1 va 2 nuqta topiladi. B u nuqtalardan tashuvchiga parallel 
to ’g ’ri chiziqlar chizib E '2 va C '
2
= D '2 nuqtalar topiladi. B u ikki nuqta 
orasidagi m asofa izlangan m asofa b o ’ladi.
3-m isol. O ’zaro chalm ashuvchi C D (C iD i;C 2D 2) va E F (E iF i;E
2
F 2) 
to ’g ’ri chiziqlar orasidagi eng qisqa m asofaning haqiqiy kattaligi 
topilsin. 
B u m asalani y ech ish d a ham b e rilg a n t o ’g ’ri c h iz iq la rd a n
b irig a p e rp e n d ik u ly a r te k is lik k a shu t o ’g ’ri ch iziq y o ’n a lish d a
p ro y e k siy a la b , u n i n u q ta k o ’rin ish g a k e ltira m iz . B u n u q ta d a n
ik k in ch i to ’g ’ri c h iz iq g a c h a b o ’lg an m a so fa iz la n g a n m a so fa b o ’ladi. 
1 3 6 -sh ak ld a / ^ E j F j ; / 2||E 2F
2
q ilib ta n la b o lin g a n .
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

13 6-shakl
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

CHIZM A G EO M ETR IY A D A G I A T A M A L A R VA TU SH U N C H A LA R
B O ’Y IC H A Y IG ’M A L U G ’A T
A lgoritm
A ylantirish usuli
A ylanish o ’qi
A y lan tirish
te k islig i
A y la n tirish
m a rk a z i
A y la n ish ra d iu si
masalani yechish rejasi
proyeksiyalar 
tekisliklarini 
o ’zgartirm ay, 
berilgan 
shaklni biror o ’q atrofida aylantirib, proyeksiyalar 
tekisliklariga nisbatan qulay holatga keltirish 
narsani biror proyeksiyalar tekisligiga qulay holga 
keltirishda uni aylantirish uchun tanlangan to ’g ’ri chiziq 
biror shaklning nuqtasi orqali o ’tuvchi va aylanish 
o ’qiga perpendikulyar tekislik
aylanish o ’qi bilan aylantirish tekisligining kesishuv 
nuqtasi
aylanish 
m arkazidan 
harakatlanuvchi 
nuqtagacha 
b o ’lgan masofa
В
B issek to r te k islig i 
H v a V te k is lik la r o ra sid a g i b isse k to r te k islik .
B isse k to r te k islig i I, III c h o ra k la r v a II, IV
ch o ra k la m i te n g ik k ig a b o ’ladi
sh ak ln in g
g o riz o n ta l 
go rizo n tal te k islik (H )
G o rizo n tal 
sh ak ln in g
g o riz o n ta l 
p ro y e k siy a la ri 
y o tg a n
p ro y e k siy a la r 
tek islig i
G o rizo n tal t o ’g ’ri 
g o rizo n tal (H ) p ro y e k siy a la r te k islig ig a p a rallel 
b o ’lgan t o ’g ’ri ch iziq
ch iziq
g o rizo n tal 
(H ) 
p ro y e k siy a la r 
p erp e n d ik u ly a r b o ’lgan t o ’g ’ri chiziq
te k islig ig a
G o rizo n tal 
p ro y e k siy a lo v c h i 
t o ’g ’ri chiziq
G o rizo n tal te k islik gorizontal (H) proyeksiyalar tekisligiga parallel b o ’lgan 
tekislik
G o rizo n tal 
g o rizo n tal 
(H ) 
p ro y e k siy a la r 
te k islig ig a
p ro y e k siy a lo v c h i 
p e rp e n d ik u ly a r b o ’lgan te k islik
tek islik
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

YO
Yordamchi 
asosiy 
proyeksiyalash 
y o ’nalishiga
proyeksiyalash 
ravishda bajariladigan proyeksiyalash
q o ’shim cha