Nizomiy nomidagi tdpu ning 70 yilligiga bag’ishlanadi

1
B
1
ga 
perpendikulyar qilib 12(1 l2 i;I 222) gorizontalni oiamiz (A
1
B
1
-L I^ i). 
22 
nuqtadan A 2B2 ga parallel 
l2
y o ’nalashni o’tkazam iz (/ i||AiBi; /
2
||A2B2), 
so’ngra l i s l 2 nuqtani markaz qilib R = li2 i radius bilan yoy chizam iz va uning 
1
2
bilan kesishish nuqtasini 2'2 bilan belgilaymiz. Hosil bo’lgan 2'2 nuqtani l 2 
bilan birlashtirib, 2'2 nuqtadan 122 ^ а peфendikulyar o ’tkazamiz va bu chiziq 
elituvchi bo ’ladi.
Elituvchi chiziq bilan 
I \
ning kesishish nuqtasi 3 ni aniqlab, o ’ni 1 i= l2 
bilan tutashtirsak, и moslik o’qi NT ni hosil qiladi. Moslik o 'q i N ni unga 
parallel qilib, chizmaga yaqin va qulay joyga ko’chiramiz va AiBi 
y o ’nalishda ABC 
va ABD 
lam ing gorizontal 
proyeksiyasini unga 
proyeksiyalab 1, 2 va 3 nuqtalam i aniqlaymiz. 
Hosil bo’lgan I, 2 va 3 
nuqtalardan elituvchiga parallel to ’g ’ri chiziqlar o ’tkazib ularning A2B2 
y o ’nalishda proyeksiyalangan to ’g ’ri chiziqlar bilan mos ravishda kesishgan 
nuqtalami belgilaymiz va ulam i birlashtiramiz. Hosil bo’lgan 
cp 
burchak 
izlangan burchak bo’ladi.
2 -m isol. B erilgan E (E i;E
2
) nuqtadan C D (C iD [;C 2D
2
) to ’g ’ri chiziq 
k esm asig ach a b o ’lgan eng q isq a m aso fan in g haqiqiy k attaligi topilsin.
B u so ’ralgan m aso fa n in g haqiqiy kattaligini topish uchun berilgan 
to ’g ’ri chiziq kesm asini va E nuqtani C D g a р е ф е ^ 1 к и 1 у а г b o ’lgan 
tekislikka C D y o ’n alishda p royeksiyalanadi, n atijad a uning nuqta 
k o ’rinishdagi proy ek siy asig a e g a b o ’lam iz va bu tek islik d ag i ikki nuqta 
orasidagi m asofa izlangan m aso fa b o ’ladi. B u m asalani y ech ish uchun
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

asosiy chizm aning o ’ng tarafida b o ’sh jo y d a ixtiyoriy l i = l 2 nuqtani 
tanlab (135-shakl) d iag ram m a yasaym iz. B uning uchun C D kesm aga 
p eф en d ik u ly aг b o ’lgan 12 gorizontal chiziq o ’tkazam iz: 12 ( I i
2
i ; l
2 2
2) 
bunda 1 ]=1
2
vaziyatda olinadi.