146
Б./ Б. /Б техникасини қўллаш қоидалари
Е.И.Техееванинг мактабгача ёшдаги болаларни математика элементларига
ўргатиш тўғрисидаги фикрлари.
Мавзу саволи
Биламан
Билишни
хоҳлайман
Билдим
1.
2
3.
4.
5.
6.
7
Ф.Н.Блихернинг педагогик қарашлари.
Синквейн схемаси:
1–қатор – тушунча;
2-қатор – тушунчани тавсифловчи 2 сифат;
3-қатор – ушбу тушунча вазифалари тўғрисидаги 3 та феъл;
4-қатор – ушбу тушунча моҳияти тўғрисидаги 4 сўздан иборат сўз
бирикмаси;
5-қатор – ушбу тушунча синоними.
А. Леушинанинг мактабгача ёшдаги болаларни математика
элементларига ўргатиш ҳақидаги қарашлари.
Венн диаграммаси
149
Н.У.Бикбаева ўзининг қўлланмасида 6-7 ёшли болаларга элементар
математика тушунчаларини бериш бўйича даставвал ўргатиш услубиётини,
сўнгра, 72 соатга мўлжалланган машғулотларнинг ишланмасини берган.
З.Рахмонқулованинг қўлланмасида асосан болаларда математик тушунчаларни
ривожлантиришнинг услубиёти ва машғулотлардан намуналар берилган.
Тайёрлов гуруҳи дастурида геометрик шакллар кўринишини ўзгартириш,
бир хил шакллардан бошқа хил шакллар тузиш назарда тутилган. Тарбиячи
болаларга ўз ихтиёрларидаги шаклларни қарашни, уларни шакл бўйича
тақсимлаш, улар қандай аталишини ва қандай катталикда эканини айтишни
таклиф қилади, сўнгра, қандайдир икки ёки учта шакл олиб, уларни
бирлаштириш ёъли билан қандай янги шакл тузиш мумкинлигини ўйлаб кўриш
таклиф этилади. Болалар шаклларни тузганларидан кейин, қандай янги шакллар
ҳосил бўлганини ва улар қандай шакллардан тузилганлигини гапириб бериш
таклиф қилинади.
МТМларда мультимедиа технологияси асосида тарбияланувчиларга
элементар математик билим беришда аналогия услубидан фойдаланиш самарали
натижа беради, айниқса сонларни, буюмларни, объектларни, масофанинг катта-
кичиклигини, паст-баландлигини, қисқа-узунлигини,
кўп-озлигини
ва
ҳоказоларни ўрганишда қўл келади. Қуйида аналогияга тегишли бир нечта мисол
келтирамиз.
Масалан, монитор экранга учта қизил рангли ва иккита кўк рангли шар
чиқарилади. Тарбиячи болалардан, экранда нималарни кўраяпсизлар деб
сўрайди. Болалар шарларни деб жавоб берадилар. Тарбиячи яна савол беради.
Қизил ранглилари нечта, кўк ранглилар нечта деб сўрайди.
Болалар санаб чиқиб, қизил ранглилари учта (3), кўк ранглилари иккита (2)
деб жавоб берадилар.
Тарбиячи яна савол беради. Қайси ранглилари кўп ва нечтага?.
Болалар, қизил ранглилар кўк ранглиларга қараганда битта ортиқ (кўп) деб
жавоб берадилар.
Тарбиячи: шундан кейин
катта ва кичик белгилари тўғрисида тушунча
беради ва экранга > - катта, < - кичик белгисини чиқаради. Юқоридаги
айтилганларни «Сичқонча» ёрдамида 3 > 2 шаклида ёзиб кўрсатади.
Шундан кейин, тарбияланувчилардан тенглик белгиси бўлиши учун нима
қилиш керак деб сўрайди. Тарбияланувчилар иккита кўк шарга, яна битта кўк
шар қўшиш керак дейдилар ва шунда қизил шарлар билан кўк шарлар тенг
бўлади. Тарбиячи буни экранда 3=3 шаклида ёзиб кўрсатади.
Сўнгра, тарбияланувчилар уч нафаридан навбатма-навбат тарбиячи
кўрсатганларни мустақил бажариб бериш топширилади.
Қуйида мултимедиа технологиясига (компьютерли таълим) асосланган
элементар математик билимлар бериш бўйича бир неча намунавий
машғулотларни қўриб чиқамиз.
Do'stlaringiz bilan baham: