Низомиддин млҳмудов дурдона худойберганова

М Ў Р-М А Л А X
(ХУДДИ) МЎР-МАЛАХДАЙ
1. 
Беҳисоб,
санаб саноғига етиб бўлмайдиган даражада кўп. 
Салбий муносабат ифодаланади.
Шайх Нуриддин билан Чингиз ўглонининг мўр-малахдай 
беҳисоб
кўшини уни аёвсиз таъкиб этиб келарди (П. Қодиров. 
Шохрух ва Гавҳаршод). Ёғий эса мўр-малахдай 
беҳисоб
(Э. Са- 
мандар. Султон Жалолиддин). Қорар у тупрокка элатлар зорин, 
Сочар лашкарини - худди мўр-малах (М. Мирзо. Ўтрор).
2. 
Епирилмоқ, бостириб келмоқ, босиб кетмоқ.
Ҳаддан ортиқ 
кўп миқдорда жамланиб, бирлашиб, дахшат солиб, кирғин қилиб 
ҳаракатланмок. Салбий муносабат ифодаланади.
Лашкари, қоровулхоналаридан унинг кўнгли тўқ, уларга суя- 
ниб, мўр-малахдай 
ёпирилиб келаётган
душманнинг йўлини 
тўсиб, Сайхун ёқасига етказмай тор-мор этишни ният қилиб 
қўйган эди (Мирмухсин. Темур Малик). Шовқин-суронлар би- 
лан мўр-малахдай 
ёпирилиб
шаҳар кўчаларига кирган тўда- 
тўда мўғул суворийлари рўпара келган болани ҳам, кексани хам 
чопиб, ерга кулатар, ҳовлиларга кириб, ёш жувонлар кўринса, 
уларни булғар эдилар (Мирмуҳсин. Темур Малик). Қўргонлар, 
касрлар, кўркам иморатларни вайрон, ҳамма ёкни пайҳон қил- 
ганча, мўр-малахдек 
ёпирилиб келишмоқда
(О. Мухтор. Хотин 
подшоҳ). Искандарнинг амр-фармони билан сипоҳийлар мўр- 
малаҳдек қояга 
ёпирилишди
(М. Қориев. Спитамен). Энди Чин- 
гиздай ҳам кудратли, ҳам шайтони лаъин ёгий мўр-малахдай 
бостириб келаётганинда
калбингизда бир вақтлар хукм сурғон 
ўшал ғолиблик туйғуси ўрнини ҳимоя ҳисси эгаллаб олғаниға 
аклим бовар килмас (Э. Самандар. Султон Жалолиддин). Хуф- 
тон намози ўқилгач, Заҳириддин Муҳаммад Бобур Мирзо бош- 
чилигидаги йигирма минг отлик-яёв қўшин шаҳар дарвозасидан 
гурас-гурас чикиб, Агра сари мўр-малахдай 
бостириб келаёт-
ган
душман қаршисига - хаёт-мамот жангига жўнади (X. Сул- 
тон. Бобурийнома). Душман чинданам кўп экан. Атрофни мўр- 
малахдай 
босиб кетди
(М. Ҳазратқулов. Чирок ўчмаган кеча).
143
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

н