Низомиддин млҳмудов дурдона худойберганова

Ч У М Ч У к
ЧУМЧУКДАЙ
1. Кичкина. Асосан, одам, юрак кабилар хакида.
Кимсан - мен, Илхом, чумчуқдай шу кизчанинг буйруғига 
бўйсунишим керакмиш (А. Кўчимов. Қайта тугилган бола). 
Чумчуқдек юрагинг^ бўлса керак, деб юрардим, маладес! -
деди Ҳакимбек ака (У. Умарбеков. Маруся холанинг милтиғи).
252
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ҳолдан тойгунча Бувигул холани гир-гир айлантириб, сўнг 
авайлаб ерга кўяркан, хансираганча пичирлади: - Чумчуқдай 
бўлиб колибсиз-ку, энажон (3. Қуролбой кизи. Ёзсиз йил). Кат- 
таларнинг кўзи менинг чумчуқдай ўғлимга, яна бир қанча оғзи 
бўш камбағалга тикилибди. Иўк, бунда гап бор (Ойбек. Қутлуғ 
қон).
2 
Чирқилламоқ.
Илтижо қилиб, зорланиб, куйиниб гапирмоқ.
Ойим унга кўзи тушиши билан чумчуқдек 
чирқиллаб қолди
(Ў. Ҳошимов. Дунёнинг ишлари). Ойим чумчуқдек 
чирқиллаб
, 
эчкининг арқонига ёпишди (У. Ҳошимов. Дунёнинг ишлари). 
Ҳой кизим, бола-я, бола-я! - онам чумчуқдек чирқиллаб жу- 
вонга ёпишди (Ў. Ҳошимов. Дунёнинг ишлари). Дадаси! - Ойим 
чумчуқдек чирқиллаб, дадамнинг камар ечаётган кўлига ёпиш- 
ди. -- Урманг! Иккинчи қилмайди (Ў. Ҳошимов. Икки эшик 
ораси).
Ч У Ғ У Р Ч У қ
ЧУҒУРЧУҚДАЙ
Ёпирилмоқ, ёпиишоқ.
Одамлар ҳакида.
Ўз устига чугурчуқдай 
ёпирилиб
келмоқда бўлган кўконлик 
ва тошкентликларга карши ўзида куч йўқлигини билган 
Мусулмонкул бир от ва бир қамчи аранг кўшиндан чиқиб кочди 
(А. Қодирий. Ўткан кунлар). Бу от устида ўтирган Шайбоний- 
хоннинг кўзлари эса пастдаги кенг текисликда чугурчуқдай 
ёпирилиб
пойга ўтказаётган отлиқларда эди (П. Қодиров. Юлдуз- 
ли тунлар). Ҳалиги муштумзўр йигит уни бир туртди-да: «Юр, 
юр, итвачча, жинни-минни бўлдингми?» - деб судрай бошла- 
ди, бошқалар ^ҳам унга тўрт томондан чугурчуқдек 
ёпишдилар
(А. Қодирий. Ўткан кунлар).