Низомиддин млҳмудов дурдона худойберганова

тошдек қотди
(Ў. Ҳошимов. 
Дафгар қошиясидаги битиклар). Очикда қолган нон шабада- 
да 
тошдеқ қотиб қолибди
(Сўзлашувдан).
4. 
Қотмоқ.
Ҳис-сезгисиз ёки мехр туйғуси йўк ҳолатда 
бўлмок.
Окаётган кўз ёшлари музга айланган, юраклар 
тош каби қотиб
қолган,
барча бирдек ўзини ўлимга, шахидликка ҳозирларди 
(Н. 
Қобул. Буюк Турон амири ёхуд ақл ва килич). 
Тош каби
қотибди
бизнинг дийдамиз, ёмғир ювган тунлар орик юзи- 
ни кўрқмасдан эсладик сархуш пайтимиз. Фақат эсламоқдан 
қўркдик кўзини (X. Даврон. Шуҳратни ёдлаб).
5. 
Қотмоқ.
Қаттик ухламоқ, донг котмок.
Шишани бўшатиб, кабобни паккос туширган, сўнг 
тош-
дай қотган
(Н. Норкобилов. Тог одами). Гулшод 
тошдай қо-
тиб
ухлади (X. Дўстмуҳаммад. Жажман). 
Тошдай қотиб
ух- 
ладик, афсуски, уйку киска бўлди (X. Султон. Бобурийнома). 
Жангда ўлган эмас бирор баходир, 
Бари ҳалок бўлган хиё- 
натлардан, 
Тошдай 
ухлаганда тўшларин очиб, Ё захар кўшилган 
зиёфатлардан (Ш. Раҳмон. Жангда ўлган эмас бирор баходир...). 
Ярим тунда амаллаб уйга етиб келган Қоратош кун чик- 
қунча 
тошдай қотиб
ухлади (М. Тиловова. Чол ва Қоратош). 
Бинобарин, ошиқ-маъшук тўгрисидаги ривоят ҳам беҳуда тўкил- 
маган ва руҳиятидаги ажабтовур бекарорлик хам бежиз эмас. 
Чунки уйда уйкуга ётарди-ю, 
тошдек қотиб
ухлаб қоларди 
(Н. Қилич. Ошикдара туткунлари).
(ХУДДИ) СУВГА ЧЎККАН (ТАШЛАНГАН) ТОШДАЙ
Ном-нишонсиз йўқолмоқ, жим бўлиб кетмоқ.
Изсиз, бедарак 
кетмоқ. Асосан, одам хакида.
Бегимкул хайрон бўлиб ошхонага чикди, ваннага каради, хат- 
то тарак-турук килиб, девор шкафларини очиб кўрди - Нилу- 
фар худди