Нигинахон шермухамедова

G.Prins va R.Stemp ta‘limoti.
G‗arb olimlari G.Prins va R.Stemp dunyo 
miqyosidagi ekologiya muammosini hal qilish uchun «YAshil Kassandra» tizimini 
tashkil etishni taklif qiladi
2
. Unga ko‗ra katta xonada o‗nlab monitorlar
operatorlar alohida strategik ahamiyatga ega joylarni ko‗rsatuvchi barcha ekranlar 
va xaritalarni aniq ko‗rib turishi uchun yarim davra shaklida o‗rnatiladi. 
Xaritalarda dushmanning ehtimol tutilgan yadro hujumida raketalarning uchish 
traektoriyalari ifodalanadi hamda, ittifoqchi va dushman armiyalarning marralari 
kuzatib boriladi. Dushmanning raketa bazalari, ko‗shinlari va ehtimol tutilgan 
harakat yo‗nalishlari aniq ko‗rsatilgan xaritalar ham bor. Mazkur markaz razvedka 
manbalaridan, shu jumladan koinotdagi josus sun‘iy yuldoshlardan axborot bilan 
ta‘minlanadi. Bu erda o‗rnatilgan asbob-uskunalar bir necha milliard dollar turadi. 
Ular dushmanning xarakatlari xaqida istalgan vaqtda xabar berishi va qo‗qqisdan 
hujum qilish imkoniyatini butunlay istisno etishi lozim. Kelgan axborot kuchli 
kompyuterga kiritiladi, u ishlov bergan ma‘lumotlar muntazam ravishda ekranlarga 
chiqariladi. Operatorlar zarur holda hozirgi zamon texnologiyasining barcha 
1
Озима М. Глобальная эволюция Земли. - М., 1990. - 94-6. 
2
Каранг: Горшков В.Г., Кондратьев К.Я., Лосев К.С. Глобальная экодинамика и устойчивое развитие: 
естественно-научные аспекты и «человеческое измерение» / / Экология. 1999. №3. -166-168-6.
1
Қаранг. Поликарпов В.С. Наука и мистицизм в ХХ веке.-М.: 1990, С 67. 
2
Каранг: Prins G., Stamp R. Top Guns and Toxic Whales. - L., 1991. - 34-36-6.

---

198 
yutuqlaridan foydalanib, xaritalarning ayrim qismlari masshtablarini o‗zgatirishlari 
mumkin. 
Ana shunday markazlardan biri Kolorado shtatidagi CHeyen tog‗lari yaqinida 
joylashgan NORAD - SHimoliy Amerika aerokosmik himoya ko‗mondonligidir. 
Merilend tog‗larida AQSH prezidentining er osti ko‗mondonlik bunkeri 
joylashgan, Angliya bosh vaziri esa Somersetda kichikroq bunkerga ega. Bu 
himoya inshootlari milliy davlatlarni himoya vositalari bilan ta‘minlash 
muhimligini ko‗rsatadi: hujum yoki himoya uchun kurol-aslaxalar, qo‗qqisdan 
hujumning oldini olish uchun samolyotlar va sun‘iy yuldoshlar - bularning 
barchasi dushmanlar mavjud bo‗lgan dunyoda o‗z fukorolariga yashab qolish 
imkonini berish uchun zarurdir. 
G.Prins va R.Stemp atrof muhitga taxdidlarni, havo va suvning
zararlanishini, ozon qatlami yo‗qolishi yoki iqlim o‗zgarishi bilan bog‗liq xavf-
xatarlarni kuzatib borish uchun ham shunday markaz tashkil etishni taklif 
kiladi
. 
Bu markaz xavfsizlikning turli masalalari yuzasidan oqilona karorlar qabul kilish 
uchun bizni dunyo miqyosida yuz berayotgan hodisalar haqida axborot bilan 
ta‘minlab turadi. Unga texnologiya, kompyuterlar, razvedkachi sun‘iy yuldoshlar, 
erdagi razvedka bu safar atmosfera, dengizlar, o‗rmonlar, yirik shaharlardagi 
havoning sifati, aholi salomatligi darajasi haqida axborot yig‗adi. Xaritalar 
strategik mintaqalarni, sayyora