Нигинахон шермухамедова


CHeklilik va cheksizlikning ziddiyati



Download 5,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/434
Sana25.06.2022
Hajmi5,75 Mb.
#703972
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   434
Bog'liq
Онтология 1 бўлим

CHeklilik va cheksizlikning ziddiyati. 
Biron-bir sohada muammoli, chigal 
holatga duch kelsak, ba‘zan tuyg‗ularimizga erk berib: «Bu qachon tugar ekan!», 
deymiz, yoki «Bu ham qachondir tugaydi-ku», deb, o‗zimizni yupatamiz. 
Darhaqiqat, real hayotda muayyan siklda o‗z yakuniga ega bo‗lmagan vaziyatlar, 
jarayon va hodisalarga hech qaerda duch kelmaymiz. Xuddi shuningdek muayyan 
bir narsaning mutlaq va abadiy narsaga aylanishiga ham duch kelmaymiz. U 
albatta, o‗tmishga aylanadi, o‗z mavjudligi bilan biror iz qoldiradi, boshqa 
jarayonlar va o‗zaro ta‘sirlarda saqlanib qoladi. Falsafada bunday masalalar 
«cheklilik» va «cheksizlik» kategoriyalari orqali ifodalanadi. CHeklilik, uning 
ziddi bo‗lgan cheksizlik singari, umumiylik va zarurlik maqomiga ega bo‗lgan 
umumiy va universal tushunchalar – falsafiy kategoriyalar sifatida tushuniladi.
CHeklilik – narsalar, jarayon va hodisalarning muayyanliligini va 
ob‟ektning mavjudlik chegarasini qayd etuvchi tavsifni ifodalash uchun 
mo„ljallangan falsafiy kategoriya.
CHeklilik chegarasi ob‘ekt intihosini boshqa 
ob‘ektdan ajratib turadi va ularni bir-biriga bog‗laydi. G.Gegel cheksizlik har narsa 
o‗z chegarasiga ega ekanligi, bu erda u barham topishi, yo‗qlikka aylanishini 
ta‘kidlagan
1
. Umuman olganda, barcha tug‗ilgan narsalarning muqarrar o‗limi 
haqida fikr yuritmagan birorta ham atoqli faylasuf yo‗q.
Inson borlig‗i chekliligining «kashf» etilishi nafaqat mavjudlikning qat‘iy 
chegaralarini, balki cheksizlikni - bir-birini almashtiruvchi avlodlarning hamisha 
bir xil safini ham ko‗rsatdi. Kundalik hayotda biz narsalarni farqlash va ularning 
holatlari vaqtda o‗zgarishini kuzatish, masalan, kunni tundan farqlash, yil fasllarini 
adashtirmaslik imkonini beruvchi muayyan chegaralarni ko‗p qayd etamiz. 
SHunday qilib, muayyanlik va chegara cheklilikning asosiy, eng muhim jihatlari 
hisoblanadi.
1
Гегел Г. Феноменология духа. –М.: 1996. –С.172 


97 
Falsafada makon-miqdor chegaralari (masalan, davlatning hududiy 
chegaralari) va sifat chegaralari (yosh davrlari) farqlanadi. Ammo chegara nafaqat 
ajratadi, balki birlashtiradi, aloqa qilish, chegara orqali o‗tish imkonini beradi. Bu 
qarama-qarshilikni ifodalash uchun G.Gegel va I.Kant o‗zgacharoq ma‘noda 
ishlatgan «borliq o‗zida» va «o‗zga uchun borliq» tushunchalarini muomalada 
qo‗llagan.
CHeklilikni qotib qolgan, harakatsiz narsa deb tushunmaslik kerak. 
CHeklilikning mohiyati shundan iboratki, u o‗zini o‗zi inkor etadi, intiho sari 
harakatlanadi. SHu sababli cheklilik 
harakatdan tashqarida emas, balki faqat 
harakatdadir.

Download 5,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   434




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish