Нерв системаси касалликлари

Aim.uz

Нерв системаси касалликлари

Марказий нерв системасини ташкил этувчи бош ва орқа миянинг турли

бўлимлари, шунингдек периферик нерв системасини ҳосил қилувчи
тузилмалар жуда ҳар хил ва мураккаб тузилишга эга бўлганликлари учун
нерв системаси касалликлари ҳам жуда ҳар хил ва мураккаб. Нерв системаси патологияси ўзининг бир қанча хусусиятлари билан ички органлар патологияси-дан фарқ қилади:
1) бош мияда турли функцияларни адо этадиган бир қанча бўлимлар бор. Шу муносабат билан бош мияда кичик бир альтерация ўчоғи пайдо бўлганида ҳам, бу маълум бир функциянинг, масалан, нутқнинг йўқолиб қолишига олиб келади, яъни кичик бир мия қисмининг зарарланиши ҳам ҳар хил неврологик симптоматикага сабаб бўлиши мумкинки, бошқа органларда бундай ҳодиса кузатилмайди;
2) нерв системасининг қандай бўлмасин бирор қисмида ўчоқ ҳолида пайдо бўлган битта патологик жараённинг ўзи (масалан, миянинг пешона бўлагида ёки орқа мияда пайдо бўлган ўсманинг ўзи) ҳар хил клиник манзара билан намоён бўлади;
3) ҳар қандай органда учраши мумкин бўлган патологик жараёнлар
(яллиғланиш, қон айланишининг издан чиқиши ва бошқалар)дан ташқари нерв системасида нерв ҳужайралари ва миелиннинг зараланишига алоқадор махсус касалликлар пайдо бўлиши мумкин;
4) бир қанча касалликлар бош миянинг анатомик ва физиологик хусусиятларига алоқадор бўлади. Масалан, калла суяги мияни шикастланишдан сақлаб турса ҳам, калла ичида босим ортиб кетишига ва мия чурраси пайдо бўлишига сабаб бўлиши мумкин;
5) орқа мия суюқлиги мияни шикастланишдан сақлаб турса-да, лекин баъзан гидроцефалия бошланиши ёки микроорганизмлар ва ўсма тарқалиб бориши учун замин бўлиб қолиши мумкин;
6) лимфа суюқлиги ўтиб турадиган махсус йўллар йўқлиги баъзан миянинг шиш жараёнига жуда сезгир бўлишига олиб келади.
Мия мураккаб тузилган органдир, унинг асосий ҳужайра элементлари нерв ҳужайралари (паренхиматоз ҳужайралар) ва нерв тўқимаси стромасини ташкил этувчи глия ҳужайраларидир. Астроцитлар, олигодендроглиоцитлар, эпендима ҳужайралари ва микроглиоцитлар шулар каторига киради.