Нефть ва газни қайта ишлаш жараёнлари ва ускуналари Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий ўқув юртлари бакалавриатининг «Нефть ва нефть-газни қайта ишлаш технологияси»

ТАЯНЧ СЎЗ ВА ИБОРАЛАР

Экстракциялаш жараёни, дастлабки эритма, эритувчи (экстрагент), экстракт, рафинат, тарқалиш коэффициенти, ажратиш коэффициенти, экстракциялаш изотермалари, экстракцияланаётган суюқлик, ажралаётган компонент, учбурчакли диаграмма, мувозанат ва иш чизиқлари, бир поғонали экстракциялаш, кўп поғонали экстракциялаш, дисперс фаза, яхлит фаза, фазаларнинг контакт юзаси, ўртача ҳаракатлантирувчи куч, биринчи фазадан иккинчи фазага ўтган модданинг миқдори, модда ўтказиш коэффициентлари, модда бериш коэффициентлари, Нуссельт, Пекле ва Прандтл диффузион мезонлари, аралаштириш-тиндириш русумидаги экстракторлар, колоннали экстракторлар, марказдан қочма куч таъсирида ишлайдиган ротацион экстракторлар, элаксимон тарелкали экстракцион колонналар, пульсацияли экстракцион колонна, вибрацияли экстракцион колонна, ротацион-дискли экстрактор, экстракцион ускуналарни ҳисоблаш, тарелканинг перфорация қилинган қисмининг юзаси, экстракторнинг ички диаметри, тарелкалар оралиғидаги масофа, тарелканинг ўтказиш бирлиги сони, пағоналарнинг фойдали иш коэффициенти, экстракторнинг иш баландлиги.

МУСТАҚИЛ ИШЛАШ УЧУН САВОЛЛАР

1. 
   Суюқликларни экстракциялаш жараёнининг моҳияти. Суюқ аралашмаларни буғлатиш, ҳайдаш ва экстракциялаш ўртасида қандай принципиал фарқ бор?
   
2. 
   Нефтни қайта ишлаш корхоналарида экстракциялаш жараёнларидан кандай мақсадларни амалга оширишда фойдаланилади?
   
3. 
   Ҳар бир аниқ шароит учун керакли эритувчини қандай қилиб тўғри танлаш мумкин?
   
4. 
   Тарқалиш ва ажратиш коэффициентларининг физик мазмуни. Суюқликларни экстракциялаш жараёнида бу коэффициентларнинг қийматлари қайси чегараларда ўзгаради?
   
5. 
   Суюқлик-суюқлик системалари учун изотерма чизиқлари неча турга бўлинади? Бундай изотермалар у – х диаграммада қандай тасвирланади?
   
6. 
   Суюқликларни экстракциялаш жараёнини ҳисоблашда нима сабабдан учбурчакли диаграммадан фойдаланилади?
   
7. 
   Экстракциялашнинг асосий усуллари. Бир поғонали ва кўп поғонали экстракциялаш усуллари ўртасида қандай принципиал фарқ бор?
   
8. 
   Яхлит ва дисперс фазаларнинг диффузион қаршиликларини ҳисобга олган ҳолатда экстракциялаш жараёнининг тезлиги қандай аниқланади?
   
9. 
   Кичик ва ўртача ўлчамли томчилар учун модда бериш коэффициентининг қийматини қайси критериал тенглама ёрдамида топиш мумкин?
   
10. 
    Томчилар ичида циркуляция бўлмаган шароитда яхлит фазадаги модда бериш коэффициенти қайси критериал тенглама бўйича аниқланади?
    
11. 
    Суюқ аралашмаларни экстракциялаш учун мўлжалланган ускуналарнинг асосий турлари. Аралаштириш-тиндириш русумидаги экстракторлар қандай тузилган?
    
12. 
    Насадкали экстракторлар. Ишлаш принципи. Бундай ускуналарнинг самарали ишлаши учун қандай шарт-шароитлар талаб қилинади?
    
13. 
    Элаксимон тарелкали экстракторлар. Бундай ускуналарда томчи ҳосил қилишнинг неча хил режимидан фойдаланилади?
    
14. 
    Элаксимон тарелкаларнинг энг самарали ишлаши учун дисперс фазанинг тешиклардан ўтиш тезлиги қандай бўлиши керак?
    
15. 
    Роторли-дискли экстракторларнинг тузилиши ва ишлаш принципи. Бундай ускуналарнинг қандай камчиликлари бор?
    
16. 
    Пульсацион ва вибрацион экстракторлар. Ушбу колоннали ускуналарнинг умумий томонлари нималардан иборат?
    
17. 
    Экстракциялаш ускуналарини ҳисоблаш тартиби. Элаксимон тарелкали экстракторларни ҳисоблашда қандай катталиклар аниқланади?