Нефть ҳошияли газ конларини ишлаш ва ишлатиш

Нефть ҳошияли газ конларини ишлаш ва ишлатиш (Жанубий Кемачи, Умид конлари).

Амалиётдан маълумки нефть ҳошиясининг нефтбераолувчанлигини баҳолашдаги ҳисоблаш ишлари нафақат қатламнинг геологик – физик параметрларини аниқлашдаги хатолик туфайли, балки конни ишлатишда қатламга физик таъсир кўрсатиш жараёнидаги баҳолашларнинг тўғри эмаслигига боғлиқ бўлиб қолмоқда. Аксарият ҳолларда нефть ҳошияли қатламларда маҳсулдор қатламни қуршаб оладиган уч фазали оқим зонаси шаклланади.

• Амалиётдан маълумки нефть ҳошиясининг нефтбераолувчанлигини баҳолашдаги ҳисоблаш ишлари нафақат қатламнинг геологик – физик параметрларини аниқлашдаги хатолик туфайли, балки конни ишлатишда қатламга физик таъсир кўрсатиш жараёнидаги баҳолашларнинг тўғри эмаслигига боғлиқ бўлиб қолмоқда. Аксарият ҳолларда нефть ҳошияли қатламларда маҳсулдор қатламни қуршаб оладиган уч фазали оқим зонаси шаклланади.

Газ босими режимида нефть қазиб олиш қазиб олинаётган фаза (нефть) нинг қовушқоқлигига боғлиқ бўлади. Тўйинган ҳолдаги сиқилган газ кенгайиш жараёнида сезиларли даражада ҳаракатга келади. Бу жараёнда газ кенгайиши натижасидаги ҳаракати билан суюқликни сиқиб чиқаради.

• Газ босими режимида нефть қазиб олиш қазиб олинаётган фаза (нефть) нинг қовушқоқлигига боғлиқ бўлади. Тўйинган ҳолдаги сиқилган газ кенгайиш жараёнида сезиларли даражада ҳаракатга келади. Бу жараёнда газ кенгайиши натижасидаги ҳаракати билан суюқликни сиқиб чиқаради.

• Нефть таркибидаги эриган (йўлдош) газнинг таранглик энергияси газ дўпписидаги газ босими энергиясига нисбатан анча кам бўлади. Бу табиий энергия эриган газ босими режимини ташкил қилади.

Қудуқ тубида босим тушиши (δр=р0-р) билан бошланғич ҳолатда қатламдан қудуққа томон нефть билан бирга кам миқдорда йўлдош газ келиши кузатилади. Кейинчалик эса нефть олинаётган оралиққа газ дўпписан газ кела бошлайди ва газ фактори тезда ортиб кетади. Газ фактори (газ ва суюқлик ҳажмий нисбати) кўпайиб боради ва юқори кўрсатгичга етгач камайиб бошлайди.

• Қудуқ тубида босим тушиши (δр=р0-р) билан бошланғич ҳолатда қатламдан қудуққа томон нефть билан бирга кам миқдорда йўлдош газ келиши кузатилади. Кейинчалик эса нефть олинаётган оралиққа газ дўпписан газ кела бошлайди ва газ фактори тезда ортиб кетади. Газ фактори (газ ва суюқлик ҳажмий нисбати) кўпайиб боради ва юқори кўрсатгичга етгач камайиб бошлайди.

I. ГЕОЛОГИК ҚИСМ I.1. Майдон ҳақида умумий маълумот.

• Маъмурий жихатдан Жанубий Кемачи майдони Ўзбекистон Республикасининг Бухоро вилояти, Қоравулбозор тумани чегарасида жойлашган. Майдоннинг геологик тузилиши юра, бўр, палеоген ва ноген тўртламчи ёшдаги ётқизиқлардан иборат. Махсулдор қатламга келловей-оксфорьд қобиғининг рифли ётзиқлари киради. Жанубий Кемачи конининг тектоник алоқалари Чорджуй тектоник қаватининг жанубий-шарқ томонида жойлашган, қайсики бу тектоник қават Амударё пасттекислиги шарқий чекка зонасининг катта тектоник элементи ҳисобланади. Жануий Кемачи уюми Кемачи-Зекринск антиклиналининг (шимол томондан) регионал бузилишлар билан чегараланган катта бир қисми бўлиб ҳисобланади.
• Жанубий Кемачи майдонинг рельфи кам кўтарилган текислик ва қум барханларидан иборат. Ўсимликлардан саксаул ва юлғун ўсади. Ўртача йиллик ҳарорат +19 0С, ёзда +55 0С гача иссиқ, қишда-15 0С гача совуқ бўлади.
• Грунт музлашининг чуқурилиги - 0,25 метр, қорнинг қалинлиги 10-15 см, грунтнинг категорияси –II.
• Конинг энг ботиқ томони шимол томони бўлиб (40-50 0 гача) ҳисобланади ва бу рифли массиви қулайдир. Жануб томоннинг тушиш бурчаги 1-2 0 га тўғри келади.

Жанубий Кемачи кони геологик қирқими

Жанубий Кемачи конини 2010 йилда таклиф этилган ишлатишни янги концепцияси