Neft va gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi

Deasfaltlash va deparfinlash ana shunga asoslangan. 
Ko’rsatkich
lar 
Fenol Furfurol 
Propa
n 
M-krezol P-krezol 
MEK 
Dixloret
an 
Atseton 
Kimyoviy 
formulalar 
C
2
H
5
O
H
C
4
H
3
OC
H O
C
3
H
8 
CH
3
COH
OH
CH
3
C
6
H
4 
OH 
CH
3
CO
2 
H
5 
C
2
H
4
Cl
2 
CH
3
CO
2 
CH
3
Molekulyar 
massa
 
94,1 
96,09 
44,09 
108,0 6 
108,06 
72,4 
98,96 
58,08 
zichlik nd
20 
1,071 
1,1614 
0.502
C 
,0465 
1,0341 
),8O50 
1,2520 
0,7920 
Qotish 
harorati
nergizm,
0,1 MPa.°C 
42,0 
-38,7 
-187,7 
11,8 
34,6 
-86,3 
- 
-94,7 

---

16. Maxmatqulov Abror 
Qaynash 
harorati, 0 
IMPa °C 
181,4 
161,7 
-42,2 
201,1 
202,3 
79,6 
83,7 
5 
Suvdagi 
eruvchanlig
i 
30
0
C , % m
as s. 
33,0 
6,5 
- 
14,5 
14,5 
9,9 
0,14 
Azeotrop 
aralashman
i suv bilar 
qaynash ha 
rorati, °C 
99,6 
97,8 
- 
98,9 
98,7 
73,45 
72 
 
 
 

---

17. Maxmatqulov Abror 
TEXNOLOGIK QISM 

---

18. Maxmatqulov Abror 
Moylarni deasfaltlash 
Qoldiq moylarni gudron va yarim gudronlardan ishlab chiqariladi. Bu 
fraksiyalarda ayniqsa smolali neftlardan olingan bo’lsa, 50 % gacha smola va 
asfalten bo'ladi. Smola asfaltenli biilkmalaming murakkabligi selektiv erituvchini 
qo‘llashga yo‘li bermaydi. Shuning uchun moyni qimmatbaho uglevodorodlari 
uchun erituvchi 
tanlanadi.Smola-asfaltenli birikmalar erituvchida diyarli
erimasdan cho‘kmada qoladi. Erituvchi sifatida suyuq propan ishlatiladi.Moy 
uglevodorodlarining propandagi eritmasidan smolalar 50—85°C oralig‘ida yengil 
ajraladi.Haroratning yuqori darajasi propanning kritik harorati bilan (96,8°C) 
chegaralanadi. Propan harorati kritik harorat yaqinlashgani sari uni er itish 
qobiliyati pasayadi, moyning uglevodorodlari qisman smolalar bilan cho‘kib 
qoladi. Buning mit Unsida moyning chiqishi pasayadi. Past haroratda buni 
leskurisi bo‘lib suyuq propanni eritish qobiliyati ortadi va 40°C dn smolalar 
propanda eriydi va moyning sifati pasayadi 
Jarayon kolonnada olib boriladi. Propan kolonna tagidan bcriladi, moylar esa tepa 
qismidan, kolonnani tepa qismida, harorat 70-75°C va pastki qismida 50-60°C 
bo‘ladi. Kolonnani tepa va pastki qismida haroratni har xil ushlab turish natijasida 
moydan smola va asfaltenlarni to‘liq ajratib olinadi. Haroratni bu farqiga 
deasfaltlash gradiyenti deyiladi. Propanni suyuq holda ushlab turishi uchun jarayon 
4-4,5 Mpa da olib boriladi. Erituvchini va boshlang‘ich mahsulotning nisbati 
tajriba yo‘li bilan topiladi va u xomashyodagi uglevodorodlar soniga bog‘liq. 
Uglevodorodlar miqdori qancha ko‘p bo‘lsa, propan bilan boshlang‘ich mahsulot 
nisbati ham shuncha ko‘p bo'ladi.Propan va boshlang‘ich modda 4:1 dan 8:1 gacha 
bo‘lgan nisbatda olinadi. Propanning miqdori ma’lum darajagacha oshirish 
deasfaltizat sifatiga yaxshi ta’sir ko‘rsatadi, smolali-asfaltenlarni cho‘ktirish 
tezlashadi. 
Deasfaltdash jarayonini bir bosqichda olib borish mumkin, lekin 
olingan mahsulotning sifati ikki bosqichli jarayonda ko‘ngildagidek bo'ladi. 
Birinchi bosqichda, olingan asfalt eritmasidan qimmatbaho uglevodorodlarni 

---

19. Maxmatqulov Abror 
ajratib olish uchun ikkinchi bosqichda deasfaltlanadi. Ikki bosqichli sxemada 
gudrondan moyni olish 10 % ga ortadi. I va II bosqich deasfaltizatlari sifat 
bo'yicha katta farq qiladi.