Нефт ва газни қайта ишлаш кимёвий технологияси” кафедраси

4. Заҳарли моддалар билан ишлаш қоидаси
Кимё лабораторияларида тез-тез заҳарли моддалар билан ишлашга тўғри келади, агарда эҳтиётсизлик қилинса, натижада заҳарланиш мумкин. Бундай воқеа содир бўлмаслиги учун қуйидаги эҳтиёт чораларини кўриш лозим:
4.1. Аралашмалар ва учувчан заҳарли моддалар билан ишлашни ҳаво тортувчи қурилмалар ичида олиб бориш керак.
4.2. Аралашмалар ва учувчан заҳарли моддаларни сачратмасдан эҳтиётлик билан идишга куйиш керак.
4.3. Заҳарли моддаларни пипетка орқали тортаётганда оғиз билан эмас, резина копток-тортгич (груша) дан фойдаланиш даркор.

5. 
   Кислоталар ва ишқорлар билан ишлаш қоидаси
   
   1. 
      Кислотани суюлтириш вақтида сувни кислотага эмас, кислотани сувга қўшиш керак.
      
   2. 
      Ишқорни суюлтириш пайтида сувни секинлик билан томизиш зарур, шунингдек, уни тўхтовсиз аралаштириб ҳаддан ташқари қиздириб юбормаслик керак.
      
   3. 
      Кислотадан куйиб қолганда куйган жойни кучсиз сода эритмаси билан ювиш лозим, ишқордан куйиб қолган жойни эса-сув ёки кучсиз кислота эритмаси (сирка, лимон кислота) билан ювиш зарур. Ишлатилган заҳарли моддалар, кислоталар ва ишқорлар, ҳамда тез аланга олувчи моддаларни раковинага эмас, балки маҳсус белгиланган идишга тўкиш даркор.
      

5. 
   Лаборатория қурилмаларини йиғиш ва тайёрлаш
   

Қурилмаларни йиғишдан аввал уларни бириктирувчи найчаларнинг, йиғувчи жиҳозларнинг ва х.к. тозалигини текшириш лозим, чунки тажриба натижаси тозаликка боғлиқдир. Кимёвий моддалардан ифлосланган, идиш ва асбобларни ювиш учун хром эритмаси қўлланилади. Металл аппаратурани (кублар, реакторлар ва х.к.) агарда улар енгил очиладиган бўлса, керосин ёки бензин билан ювиб, сўнг ҳавода қуритиш керак. Юқоридаги текширувдан сўнг лаборатория ишини бажариш учун қурилмани йиғишни бошлайвериш мумкин.
Асбобни ёки қурилмани йиғишни бошлашдан олдин, уларнинг қурилмаси ва схемаси билан танишиш керак. Қурилмани йиғиш вақтида шлифли асбобларни қўллаш яхшироқ, пробкалар ва кранларни вақти-вақти билан мойлаб туриш лозим. Иш вақтида шлифли туташмалар кимёвий моддаларнинг буғлари билан учрашганда шлифдаги сурков мойларига кимёвий таъсир-этмаслиги керак.
Шишали аппаратни йиғиш вақтида, шунга алоҳида эътиборни қаратиш лозимки, аппаратларнинг синишга олиб келувчи приборларнинг алоҳида қисмларини «кучланиш»дан сақлаш керак. Аппаратларнинг шишали қисмларини мустаҳкамлаш учун штативни қўлчаларига юпқа асбестдан қўйиш лозим.

5.