Neft va gaz konlari mashina va jihozlari

 
Foydalanilgan adabiyot:  
1.  T.R.Yuldashev,    X.Q.  Eshkabilov.  “Neft  va  gaz  konlari  mashina  va 
mexanizmlari”  Qarshi.:  Qashqadaryo  kо‘zgusi  OAV  nashriyoti.  –Darslik-
2015 yil. 
 
2.  T.R.Yuldashev.  “Neft  va  gaz  konlari  mashina  va  jihozlari”  Qarshi.: 
Uslubiy qо‘llanma. Qarshi -2015 yil. 
 
9.1. Gidravlik porshenli nasoslar yordamida neftni alohida qazib olish 
 
Gidravlik  porshenli  nasoslar  (GPN)  yordamida  har  xil  parametrga  ega 
bо‘lgan qtlamlarni bir vaqtda keng imkoniyatda ishlatish ta’minlanadi. 
Ikkita  qatlam  GPN  yordamida  ishlatilganda  zonalar  oralig‘iga  о‘rnatilgan 
pakerlar  bilan  qatlamlar  ajratiladi  (9.1-rasm).  Pastki  qatlamni  ishlatishda  NKQ 
GPN  bilan  birgalikda  pastga  tushiriladi,  dum  klapanni  ochadi,  paker  tagida 
joylashgan nasosning bо‘shliqidan suyuqlikni oladi.  
Yuqoridagi    qatlamni  ishlatishda  tizma  kо‘tariladi;  bunda  klapan  yopiq 
bо‘ladi, suyuqlikni bо‘shliqdan paker ustida joylashgan GPN oladi. GPNga  ishchi 
suyuqlik  NKQ  ichki  tizimi  orqali  kirib  keladi,  qatlam  va  ishchi  suyuqliklar 
aralashmasi  NKQning  tashqi  oraliqning  halqali  fazosi  orqali  yuqoriga  olib 
chiqiladi. 
Quduq  ustining  armaturasi  ikkita  konsentrik  joylashtirilgan  NKQ  tizimi 
bilan  birgalikda  gidravlik  domkrat  yordamida  quduq  ustiga  о‘rnatiladi.  Eng 
sо‘nggida  tizma  va  GPN  yuqori  qatlamni    yoki  pastki  qatlamni  ishlatishda 
tushiriladi. 
Ikkita  qatlamdan  gaz  bilan  mahsulotni  olish  bir-biriga  bog‘liq  bо‘lmagan 
holda  GPN  agregatining  ikki  bog‘liq  bо‘lmagan  sxemalaridan  foydalanish  orqali 
ta’minlanadi. 
Bunday  sharoitda  NKQning  ikkita  parallel  tizmasi    orqali  quduqqa  ikkita 
GPN  tushiriladi.  Har  bir  tizmaning  ichi  orqali  NKQning  tizmasi  joylashtirilgan 
bо‘ladi va u orqali ishchi suyuqlik agregatga olib kelinadi. 
Pastki  qatlamdan  gazni  olib  ketish  uchun  kichik  dimetrli  NKQ  alohida 
tushiriladi. Paker  yordamida pastki  va  yuqoridagi qatlamlar ajratiladi. Bu pakerlar 
orqali  quvurlar  о‘tkazilgan  bо‘ladi,  gazni  olib  ketish  va  qatlam  suyuqliklar 
agregatining kirishiga uzatiladi. Ishchi suyuqlikni uzatish  hamda qatlam va ishchi 

---

 
56 
suyuqlik  aralashmasini  olib  ketish  har  bir  agregat  uchun  bir-biriga  bog‘liq  
bо‘lmagan holda amalga oshiriladi.