«neft gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi»

 
Xulosa 
 
Bajarilgan ish jarayonida dioksan – toluol qorishmasini ajratish uchun 
rektifikasion qurilma hisoblab chiqildi.
Quyidagi ma’lumotlar olindi: 
ustun diametri – 1200 mm; 
ustun balandligi – 34 m; 
Qopqoqning eleptik tubning va silindrsimon gardishning qalinligi 16 mm. 
Ustun 5 seksiyadan iborat (3 tasi ustunning yuqori qismida va 2 tasi quyi 
qismida) har biri 5 metrdan. Ular orasidagi masofa 1,125 m. 
Suyuqlikni qayta taqsimloqchi sifatida TSN-II tarelkasi qabul qilindi. 
Suyuqlik TSN-III tarelkasida beriladi. 
Nasadkali tipdagi ustun plyonkali rejimda ishlaydi. 
Nasadka sifatida Pallning 35x35x4 o’lchamli, solishtirma yuzasi aq165 
m
2
G’m
3
, erkin hajmi 
εq0,76 m
3
G’m
3
, to’kilish zichligi
540 kgG’ m
3 
, d
e
q0,018, m
3
dagi soni
18 500 ta bo’lgan keramik xalqasi tanlandi. 
Qurilmaning issiqlik va mexanik balansi hisoblab chiqildi, grafiklar va 
jadvallar tuzildi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

40 
Amaliy mashg’ulot 
№ 6 
Suyuqlik ekstraksiyasi. 
 
Neftni qayta ishlashda suyuqlik ekstaksiyasidan masalan, dizel yoqilg’ilari 
va yoqilg’i fraksiyalar distillyatini tozalashda neft qoldiqlarini deasfaltlash 
qurilmalarida, aromatik uglevodorodlarni olishda va boshqalarda ishlatiladi. 
Suyuqlik ekstaksiyasi deb – suyuq xom-ashyo F dan komponentlarni olish 
jarayoni tushuniladi. Bunda bu komponentlar selektiv qayta ishlash, ya’ni tanlab 
harakatlanuvchi S aralashmasi yordamida olinadi. 
Bunda 2 teng muvozanatli suyuq fazalar hosil bo’ladi: 1) L faza - S
L
aralashmaning asosiy massasidan va E ekstraktni
,
ya’ni xom-ashyodan ajratib 
olingan eritmadan tashkil topgan; 2) G faza – aralashma S
G
ning kamroq qismidan 
va R
,
rafinat, ya’ni xom-ashyoning ekstraktlanmagan qismidan tashkil topgan. 
Suyuqlik ekstraksiyasini qonuniyatini nisbatan oson bo’lgan misolda ko’rib 
chiqamiz: A va V komponentlaridan iborat bo’lgan suyuq gomogen xom-ashyo F 
– S ekstragenti bilan qayta ishlanadi. Bunda jarayon harorati t da V komponent 
istalgan proporsiyada eriydi. A komponent esa kamroq eriydi. 
Bu holda G
, 
rafinati va L ekstrakt fazasi hosil bo’lishida barcha 3 A, V va S 
komponentlar ishlatiladi, lekin turli proporsiyalarda. 
L fazasida V komponentni konsentrasiyasi G fazaga nisbatan yuqori bo’ladi, 
shuning uchun bundan ––––––––––––– komponentini ajratib olinadigan yoki 
taqsimlanadigan komponent deb ataymiz. 
3 komponentli sistemalar bilan bog’liq hisoblarni uchburchakli diagramma 
yordamida o’tkazish qulay.