Nazariy mexanika fani, maqsadi va vazifalari

SHarsimon sharnir va tovonlardan iborat bog`lanishlar (1.9 b, v shakl).

Bunday bog`lanishlar bilan bog`langan jismlarga uchta tashkil etuvchidan iborat reaktsiya kuchi tasir etadi, va ular sharsimon sharnirning markazidan o`tuvchi o`zaro perpendikulyar bo`lgan uchta o`qlar bo`ylab yo`naladilar. amalda reaktsiya kuchining tashkil etuvchilari qoidaga ko`ra Ox, Ou, Oz o`qlar bo`ylab yo`naltiriladi.

5. Ingichka sterjenlardan iborat bog`lanishlar. 1.10 shaklda AV sterjen tasvirlangan.

1. 10 shakl.
Bunday bog`lanishlar jismga faqat shu sterjening o`qi bo`ylab yo`nalgan qarshilik kuchi ko`rsataoladilar xolos, shunga ko`ra ularning reaktsiya kuchlari faqat sterjenlar o`qi bo`ylab yo`naltiriladi.


6.Sferasimon silliq yuzadan iborat bog`lanish (1.7 a shakl).
Bunday bog`lanishlar jimslarga faqat normal yo`nalishdagi reaktsiya kuchi (qarshilik kuchi) ko`rsataoladilar xolos, shunga ko`ra jism bilan sferik yuza tutashgan nuqtadan urinma o`q o`tkaziladi va reaktsiya kuchini shu nuqtadan boshlab urinma o`qqa perpenldikulyar (normal) ravishda yo`naltiriladi.
Umuman bog`lanishlarning yana boshqa turlari ham uchrashlari mumkin, lekin ishchi dasturimizga ko`ra faqat shu bog`lanishlar bilangana amaliy mashg`ulotlar o`tkazish rejalashtirilgan xolos.


4. Bog`lanishlar aksiomasi.

YUqorida aytganimizdek statika qismida erkinmas qattiq jismlarning muvozanatlik shartlarini o`rganishda quyidagi aksioma qo`llaniladi: Harqanday erkinmas qattiq jismga qo`yilgan bog`lanishlarni tashlab yuborib, ularni o`rniga shu bog`lanishlarning reaktsiya kuchlari qo`yilsa, ularni erkin jism deb qabul qilish mumkin.

Masalan ,

1.11 shakl.


Og`irligi R -ga teng bo`lgan AV brus, o`zining A va D nuqtalari bilan DOE bog`lanishga suyangan holda muvozanat holatini saqlab turibdi. Endi shu bog`lanishni tashlab yuborib, uni o`rniga N_D va N_A reaktsiya kuchlarini qo`yib, DOE bog`lanishni tashlab yuborsak, AV brus unga qo`yilgan to`rtta N_D , N_A , T va R - kuchlar tasirida erkin holatda muvozanatini saqlab turaveradi deb hisoblanadi, va statikaning barcha masalalari shu asosda echiladi.