Nazariy fizika kursi

r - r a\ ~ r  
^
Хаад х а г  + 2 ^ ХааХ° ^ д ^ Ж 0 т+ ---  ■
  (5Л9)
Bu  yerda  a, /3  =   1,  2,  3,  x\  =   x,  x 2  =   у,  хз  =   г.  (5.19)  qatorni  (5.13) 
ifodaga  qo'yib,  quyidagini  topamiz:
+   9 
f e
d x ad x p Г
Z a r y a d la r   uzluksiz  taqsim langanda,  ularga  tegishli  koordinatalarni 
r '  
— 
{a;', 
y\  z
  }  nuqtaviy  birlgan da 
ra
  =  
y a, 
z a }
 
bilan  belgilaym iz.
112

---

=  
(po  +   
(Г).20)
Hosil  b o ‘lgan  hadlarni  har  birini  ko'rib  chiqamiz.  Birinchi  had 
kichik  parametr  b o ‘yicha  nolinchi  yaqinlashishda  maydon  potensiahni 
beradi:
<^o  =   -  J 2 ea  =   ~  • 
(5 -21)
r 
r
Bundan  ko‘rinib turibdiki, 
zaryadi  sistcmaning  to ‘liq  zaryadiga teng 
boigan va koordinata boshiga joylashtirilgan  bitta nuqtaviy zaryadning 
maydon  potensialiga  teng  ekan.  Maydon  zaryadlar  taqsimotiga  b og ;liq 
cmas ekan.  Shunday qilib.  zaryadlar sistemasining elektr maydon  kuch­
langanligi  bu  yaqinlashishda  bitta  nuqtaviy  zaryadning  maydon  kuch- 
langanligiga  teng  b oiad i:
E  =   -  grad  ^
 
(5.22)
Bu  yaqinlashishishda  maydon  potensiali  va  kuchlanganligi  sferik  sim- 
metriyaga  ega.
Sistema  elektroneytral  boisa,  {52 ea  =   0),  nolinchi  yaqinlashishda 
maydon  potensiali  va  kuchlanganligi  nolga  teng  b o ia d i  va  qator  (5.20) 
ikkinchi  haddan  boshlanadi.