Nazariy fizika kursi

darajasi 9 — 3 = 6 ga teng,
1.2-misol.
C h iz iq b o 'y l a b harakat q il a y o t g a n q u y id a g i s i s t e m a la r n in g
erkin lik darajalarini toping:
1) o 'z a r o masofa si 
o 'z g a r m a y d ig a n ikkita m o d d i y nuqta;
2) o'zaro masofalari o'z garm aydig an N ta m o d d i y nuqtadan iborat sistema.
Javobi. 
Ikkala h o id a h a m erkinlik darajalari so n i birga t e n g , ch u n k i bu
s i s t e m a la r n in g h o la t in i aniq la sh u c h u n ulardagi ixtiyoriy bitta n u q t a n i n g
h o la t in i aniq la sh yetarlidir.
1 . 3 - m i s o l . T ekislik da harakat q ilayotgan sistem a la rn in g erkinlik darajasini
toping:
1) 3 ta o 'z a r o b o g ‘langan m o d d i y nuqtalar;
2) 3 ta k e tm a -k e t b o g 'la n g a n m o d d i y nuqtalar;
3) ikkita o ‘zaro b o g 'la n g a n m o d d i y nuqtalar, ula rning biri faqat berilgan
c h iz i q ustida harakatlanadi.
Javobi. 
1) H ar bir nuq tan in g 
z
k o o rd in a ta sig a shart bor: 
= 0, 
z-, =  0,
г3 = 0, bu — u c h t a shart. 
O ' z a r o b o g ' l a n g a n l i k shartlari h a m u c h t a ,
d e m a k , s i s te m a n in g 9 — 3— 3 = 3 t a erkinlik darajasi bor.
3) C h i z i q u s t id a h a r a k a t l a n a d ig a n n u q t a n i n g e r k in l ik darajasi birga
t e n g , ik k i n c h i n u q t a n i n g h a r a k a tin i a n i q l a s h u c h u n u n i b ir i n c h i n u q ta
bila n b o g 'l a y d ig a n c h i z i q n i n g tekislikdagi x~~ (y o k i у  —) o ' q i g a nis b a ta n
b u r c h a g in i to p i s h m u m k i n . D e m a k , s i s t e m a n i n g erk in lik darajasi ikkiga
t e n g .