Nаvоiy kоn mеtаllurgiyа kоmbinаti

O’ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI
ОLIY VА O’RTА MАHSUS TА`LIM VАZIRLIGI

NАVОIY KОN MЕTАLLURGIYА KОMBINАTI

NАVОIY DАVLАT KОNChILIK INSTITUTI
ENЕRGО-MЕHАNIKА FАKUL’TЕTI
"ELЕKTR ENЕRGЕTIKАSI" KАFЕDRАSI


«ELEKTR MASHINALARI»

fаnidаn

amaliy mashg’ulotlarni bаjаrish uchun

USLUBIY KO’RSАTMА
5310200 «Elеktr enеrgеtikаsi» (tаrmоqlаr bo’yichа) yo’nаlishi tаlаbаlаri uchun.

Nаvоiy-2019

Mualliflar:	Navoiy davlat konchilik instituti Energo-mexanika fakulteti «Elektr energetikasi» kafedrasi dots Qarshiboyev A.I
	Navoiy davlat konchilik instituti Energo-mexanika fakulteti «Elektr energetikasi» kafedrasi assistentlari: Narzullayev B.Sh, Mardonov D.Sh

Ushbu uslubiy qo‘llanma O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus ta’lim Vazirligining Oliy o‘quv yurtlari boshqarmasi tomonidan tasdiqlangan namunaviy va kafedrada ishlab chiqilgan ishchi o‘quv dasturlari asosida tuzilgan. Uslubiy qo‘llanma Navoiy davlat konchilik institutining 5310200 – Elektr energetikasi (tarmoqlar va yo‘nalishlar bo‘yicha) va 5310700 – Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari (tarmoqlar va yo‘nalishlar bo‘yicha) bakalavriat yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, o‘qishning yangi vazifalarni amalga oshirishda kerak bo‘ladigan maxsus bilimlar qatori « Elektr mashinalari » fanini mukammal bilish hamda ish faoliyatida tayanish katta ahamiyat kasb etadi.

Taqrizchilar:

Eshеv H.H. – NIES «Elеktrоtеxnik lаbоrаtоriya» sining bоsh muhаndisi. Navoiy davlat konchilik instituti Avtomatlashtirish va boshqaruv kafedrasi dotsenti Z.O. Eshmurodov

«Elektr xavfsizligi asoslari» fanidan tajriba mashg‘ulotlari «Elektr energetikasi» kafedrasining «__14___» _05__ 2018 yildagi №_17_ sonli yig‘ilishida muhokama etilib, fakultet kegashiga tavsiya etilgan.

«Elektr xavfsizligi asoslari» fanidan tajriba mashg‘ulotlar Energo-mexanika fakultetining 30.05.2018 yildagi 10-sonli kengashida muhokama etilib, institut o’quv – uslubiy kengashiga tavsiya etilgan.

Uslubiy ko‘rsatma Navoiy davlat konchilik institutining o‘quv – uslubiy kengashining 20.06.2018 yildagi 6- sonli qaroriga muvofiq nashr ettirishga ruxsat etildi.

Kirish.
Xozirgi zamon elektr ta’minoti tizimida elektr kurilmalarini urganish, sozlash va ekspluatatsiya kilish muxim urin tutadi. Bunda energetik tizim elementlari bulgan generatorlar, transformatorlar, elektr uzatish liniyalari, taksimlovchi kurilmalar, elektr dvigatellar va apparatlarni tugri montaj kilish, sozlash ekspluatatsiya muddatini uzayishiga uzining ijobiy ta’sirini kursatadi. Bu uslubiy kursatmada talabalarning nazariy jixatdan “Elektromexanika” fanidan olgan bilimlarini, elektr sxemalarini va ishlash rejimlarini urganish masalalari yoritilgan.

Uslubiy kursatmada fanga oid to’qqizta tajriba ishi keltirilgan bulib ular:

-Bir fazali transformatorlarni sinash;

-Bir fazali transformatorlarni uch fazali tok

tarmogiga ulash;

-Uch fazali transformator ish rejimini tekshirish;

-Ikkita uch fazali transformatorni parallel ulab

ishlatish;

-Payvandlash transformatorlari;

-Ulchov transformatorlari;

-kiska tutashtirilgan va faza rotorli xamda rezistor bilan ishga tushiriladigan uch fazali asinxron dvigatellarning sxemalarini yigish va tarmoqqa ulash;

-Parallel kuzgatishli uzgarmas tok generatorini tarmoqqa ulash va uning kismalaridagi kuchlanishni rostlash;

-Parallel kuzgatishli uzgarmas tok dvigatelini tarmoqqa ulash va uning aylanish tezligini (chastotasini) rostlash;

Bu tajriba ishlarni bajarishlari bilan talabalar transformatorlarning turlari, ulanish sxemalari, parallel ishlatish shartlari, asinxron mashinalarning turlari, ishlash rejimlari xamda uzgarmas tok generatrlari va dvigatellarini ishlatish usullari xakida amaliy kunikmalarni oladilar. Shuningdek, tajriba ishlarini bajarishda bajarish ulchov texnikasi bilan ishlashni xarakteristikalarni kurishda taxlil kilishni va mashina va mexanizmlarda kullanilish xolatlarini urganadilar.