Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "avtomatlashtirish va boshqaruv"

2.
 
Saqlovchi himoya vositalari 
xizmat ko`rsatuvchi xodimlarni individual 
ravishda yorug`lik, issiqlik va mexanik ta'sirlardan, kuyishdan, elektromagnit maydon 
ta'siridan shuningdek balandlikdan yiqilib ketishdan saqlaydi. 
 
Saqlovchi himoya vositalariga: himoya ko`zoynaklar, maxsus qo`lqoplar, himoya 
kaskalari, protivogazlar, montyorlik kamarlari, maxsus arqonlar, montyorlik kogtilar 
shuningdek ekranlovchi vositalar kiradi.
Himoya vositalarni ishlatishda ma'lum qoidalarga rioya qilish kerak. 
1.
 
Izolyatsiyalovchi shtangalar. 
Shtangalar faqat yopiq taqsimlash qurilmalarida qo`llanilishi shart. Ochiq 
taqsimlash qurilmalarida esa faqat quruq havoda qo`llash, tuman, qor va yomg`irda 
ishlatish mumkin emas. Shuningdek shtangani faqat malakali xodim kuzatuvchi bilan 
birgalikda ishlatishi kerak. Tutqichni himoya to`sig`ini balandgi qismidan 
ushlamaslik kerak. 
2.
 
Kuchlanish ko`rsatkich. 
Kuchlanish ko`rsatkichlar 1000 V gacha kuchlanishda himoya vositasisiz 
ishlatilishi mumkin. Kuchlanishni tekshirish uchun kontrol lampadan foydalanish 
mumkin emas.
3.
 
Slesarlik ta'mirlash instrumentlari. 
Izolyatsiya tutqichli slesarlik ta'mirlash instrumentlarini ishlatishda xizmat 
ko`rsatuvchi xodim yerdan izolyatsiyalangan bo`lishi kerak. Ishlatishdan oldin barcha 
instrumentlar ko`zdan kechirilishi kerak. 
4.
 
Rezinali dielektrik himoya vositalari . 
Bu vositalar ishlatishdan oldin har safar ko`zdan kechirish kerak. Yirtilgan yoki 
teshilgan ximoya vositasini ishlatish mumkin emas. Ularni qorong`i va quruq joyda 
saqlash kerak. 
 Himoya vositalaridan foydalanish tartibi. Umumiy nizomlar 
 
Elektr uskunalariga xizmat ko‘rsatuvchi xodim xavfsiz ish bajarilishini 
ta’minlovchi barcha zarur himoya vositalari bilan ta’minlangan bo‘lishi shart.
Himoya vositalari inventar sifatida taqsimlovchi uskunalar, elektrostansiya 
sexlari, elektr tarmoqlarini taqsimlovchi punktlari va transformator podstansiyalarida 
saqlanishi yoki tezkor harakatdagi brigada, markazlashgan ta’mirlash brigadasi, 
ko‘chma laboratoriya va hokazolarning inventar mulkiga kiritilishi hamda shaxsiy 
foydalanish uchun berilishi mumkin. 
Inventar himoya vositalari ishlatishni tashkil qilish sistemasi, mahalliy 
sharoitlar va keltirilgan komplektlash me’yorlari (6-ilova) asosida ob’ektlar, tezkor 
chiqadigan brigadalar va boshqalar o‘rtasida taqsimlanadi. Himoya vositalarining 
saqlanish joyini ko‘rsatgan holda ushbu taqsimlanish ro‘yxatlarda qayd etilgan 

---

58 
bo‘lishi va u korxona bosh muhandisi yoki tuman elektr tarmoqlari boshlig‘i 
tomonidan tasdiqlanishi kerak. 
Xodimlarni o‘z vaqtida himoya vositalari bilan ta’minlash va elektr 
uskunalarini me’yorlariga muvofiq sinovdan o‘tkazilgan himoya vositalari bilan 
komplektlash, ularni to‘g‘ri saqlashni tashkil kilish va zarur zaxirani hosil qilish, 
muntazam kuzatuv va sinovlarni o‘z vaqtida olib borish, yaroqsiz himoya vositalarini 
chiqarib tashlash hamda himoya vositalarini hisobga olishni tashkil qilish 
javobgarligi sex, xizmat joyi, podstansiya, elektr uzatish tarmoqlari uchastkasi 
boshlig‘i va uchastka ustasi zimmasida bo‘ladi, umumiy korxona bo‘yicha esa 
ma’suliyat bosh muhandisga yuklatiladi. 
Alohida elektr uskunalari uchun berilgan himoya vositalari yaroqsiz bo‘lib 
qolganligi aniqlangan taqdirda, ushbu uskunani ishlatuvchi xodim himoya vositasini 
ishlatishdan darhol chikarib tashlashi, 1.2.3-bandda ko‘rsatilgan shaxslardan biriga 
ma’lum qilishi va himoya vositalari qayd etiladigan jurnalga yoki operativ hujjatlarga 
yozib qo‘yishi zarur. 
Himoya vositalarini yakka o‘zi ishlatish uchun olgan shaxslar ushbu himoya 
vositalarini to‘g‘ri ishlatishga va o‘z vaqtida yaroqli-yaroqsizligini aniqlashga javob 
beradilar.