|
ZAMONAVIY TA’LIMDA MA’NAVIY-MA’RIFIY ISHLAR VA NATIJALAR
Egamova Hukumoy Rizaqulovna
NDPI akademik litseyi Ona tili
va adabiyoti fani o’qituvchisi.
Yoriyeva Mohinur Ibodullo qizi
Navoiy shahar 1-sonli AFChO’I M
boshlang’ich ta’lim fani о’qituvchisi
Bizga ma’lumki ,hozirgi kunda ta’lim-tarbiya jarayoni eng yuqori pog’onadagi yuksak
masalalardan biridir. Bu jarayon millat kelajagini , uning bunyodkorlik ufurib turgan ertasini
yoki buzg’unchi g’oyalarga yo’g’rilgan ertasi yo’q boshliqni olib kelishi mumkinligi hech
kimga sir emas. Millatning kelajagi bo’lmish yosh avlod tarbiyasi eng muhim , kechiktirib
bo’lmaydigan, barchamiz birlashib bosh qotiradigan masalalardan biridir.
Zeroki, buyuk yoshlar – bizning buyuk kelajagimizdir.Ular hayot sinovlariga bardosh
bera oladigan, ma’rifatli, ma’naviyatli, bag’ri keng, elparvar, mard, oqibatli ,samimiy komil
insonlar bo’lib yetishishi shart.
Albatta, bunday ishlarni amalga oshirish insondan fidoiylik,
cheksiz matonat, bag’rikenglik, mehnatsevarlik, yurtparvarlik, oliyjanoblik, komillik talab
etadi. Ta’lim- tarbiya jarayonida, darslarda, ma’rifiy-madaniy ishlarda, har bir ishimizda
,bajargan amallarimizda yoshlarga yuksak namuna bo’lishimiz zarurdir.
Biz, elparvar, bolajon, bag’rikeng xalqmiz. Bizning ota-bobolarimiz barchaga namuna
bo’la oladigan ma’naviy boylik qoldirgan desak mubolag’a bo’lmaydi.
Xo’sh, biz o’zimizga shunday savol qo’yamiz.
Biz kimlarning avlodimiz?
Bizning ota-bobolarimiz kimlar bo’lgan?
Ularning tarbiya borasidagi ishlari nimalardan iborat bo’lgan?
Tarixga bir nazar tashlaylik. Buyuk Amir Temur,har bir ishi, bajargan amali, oqil
so’zlari bilan namuna bo’la olgan. Hazrat Navoiy asrlar o’tsa-da, buyukligi yanada sayqal
topib borayotgan, har bir satri komillik sari undayotgan ajib siymo, Jaloliddin Rumiy, inson
qalbini, ruhiyatini boyita olgan tabarruk zot, Mirzo Bobur, bir umr qalbida vatan, yurt dardi
yashirin, har bir satrida yor va diyor madhi mavj urib turgan shoh va shoir, Imom Buxoriy,
qalblarga ezgulik ulasha olgan, har bir satri bilan inson dilini yoritgan buyuklar buyugi
emasmi? Biz bu satrlarni qancha davom ettirsak ,shuncha ko’pdir. Mana shuning o’zi bizga
tayyor dasturulamal hisoblanadi.
Zamon bilan hamnafaslik cheksiz yutuqlar olib keladi. Zamonaviylik asosida ta’lim-
tarbiyani olib borish davr talabi, qolaversa, biz, tarbiyachilarning asosiy burchimizdir.
Bu borada yurtimizda juda ko’plab qulayliklar yaratildi, qator qonunlar qabul qilindi.
Bular, albatta, yangi metod, yangi an’ana, yangicha yondashuv demakdir.Har bir dars-buyuk
bir asardir. Shu borada dars jarayonida internetdan foydalanib, qolaversa, dars turini yangi
pedagogik texnologiyalar asosida olib boorish juda samaralidir.Bunda rasmlar aks ettirish,
videoroliklar yaratish, musiqa qo’yib eshittirish, slaydlar yaratish, buyuklar hayotidan
lavhalar ko’rsatish, biror asar yoki g’azal, ruboiy, baytlarni ifodali o’qib berish,sharhlab
berish,g’oyaviy mazmuniga to’xtalish, izohtalab so’zlarga izoh berish, sahna ko’rinishi
namoyish etish kabi usullar bilan olib borish lozim. Zamonaviy ta’limda biz boshqa yevropa
mamlakatlarida qo’llanayotgan metodlar,ularning natijasi bilan qiziqib ko’rishimiz,agar
bizning ta’lim-tarbiya jarayonimizga mos kelsa, undan namuna olishimiz mumkin.Chunki
bizning yoshlarimiz kelajakda o’z mustaqil fikriga ega, odilona fikrlay oladigan, bilim-
zakovat borasida yetuk, samimiy insoniy fazilatlarga ega bo’lgan komil shaxs bo’lib
102
yetishishi, iqtidor, teran fikr borasida har qanday mamlakat yoshlari bilan raqobat qila
oladigan yetuk shaxs bo’lishi lozim. Bu muhtaram Prezidentimiz Shavkat Miromonovich
Mirziyoyev so’zlarida aks etgan.Chunki, u kishining ustuvor yo’nalishlaridan biri
:
Ijtimoiy
sohani rivojlantirish, ,,Islohot- islohot uchun emas, avvalo inson uchun” degan tamoyilni
amalga oshirishda ham mavjud.
Shuning uchun darslarda, qaysi fan bo’lishidan ,qanday yoshda bo’lishidan qat’iy nazar
buyuklar so’zlarini, satrlarini ,hayot yo’lini namuna qilish joyizdir.Bu ,albatta, o’z natijasini
beradi. Dars samarali o’tsa, o’quvchi ko’p bilim oladi, o’rganadi,ko’rgan,eshitgan narsasiga
intiladi va uni hayotga tatbiq etadi.
E’tibor qiling, ular qanchalar bilim va zakovat yog’dusi, aql kaliti,insoniylik namunasidir.
Odami ersang , demagil odami ,
Oniki yo’q xalq g’amidin g’ami.
Agar inson bo’lsang ,muroding xalq bo’lsin.Ana shu xalqning biri bo’lib, odamgarchilik
qilmasang, insonman deyishing, odamlar safidaman deyishing yolg’ondir.
Kimki bir ko’ngli buzug’ning xotirin shod aylagay ,
Oncha borki , Ka’ba vayron bo’lsa , obod aylagay.
Biz uchun Ka’badan muqaddas joy yo’q, ulug’ makon yo’q.U yer shunday muazzam
go’shaki, bu joy poklanishning oliy maqomi hisoblanadi.Navoiy falsafiy ma’noda inson
ko’nglini buyuk joy,oliy maqom deb biladi.Kimki baxtdan benasib ,dunyo armonlaridan
ezilgan, ojiz bo’lsa, ana shunday insonlarga mehr qo’lini cho’zish, holini so’rash-Navoiy
nazdida vayron Ka’bani obod etish bilan barobardir.
Boshni fido ayla ato qoshig’a ,
Jismni qil sadqa ano boshig’a.
Tun-kuningg’a aylagali nur fosh,
Birisin oy angla , birisin quyosh.
( Mir Alisher Navoiy)
Bu jahon - tog’, fe’l-u atvoring - nido ,
Ul nidoni senga qaytargay sado
(Jaloliddin Rumiy)
Qayda ko’rsang ko’ngli sinuq marham bo’lg’il ,
Andoq mazlum yo’lda qolsa, hamdam bo’lg’il.
(Ahmad Yassaviy )
Do'stlaringiz bilan baham: |
