Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti «davlat va huquq nazariyasi»

Iyering
huquqiy davlatga faqatgina davlat hokimiyatining o’zi belgilagan tartibga o’zi 
bo’ysunadigan joyda, uzil kesil huquqiy barqarorlikka ega bo’lgan yerda mavjud bo’ladi, deb 
hisoblaydi. 
yellinik
konsepsiyasida davlat o’z xalqi umumiy manfaatlarining vakili sifatida, hukmronlik
qiluvchi, jamiyatni yuksak darajada rivojlantirish yo’lida birgalikdagi individual, milliy va
umuminsoniy manfaatlarni qondliruvchi eridik shaxs hisoblangan xalq ittifoqi sifatida ta’riflanadi. 
SHershenevich
huquqiy davlatni shakllantirishdagi quyidagi asosiy belgilarni qayd etadi: 
1.
boshqaruvda huquq xukmronligining mavjudligi; 
2.
davlatga sub’ektiv huquqlarni muhofaza qilish majburiyatining mavjudligi; 
3.
hokimiyat organlarining vakolatlarining qat’iy beklgilab qo’yilishi. 
Gessen
fikricha, davlat o’zi tashkil etadigan hukumat singari yuridik normalarni o’zi uchun 
majburiy deb tan olgandagina huquqiy davlat deb ataladi. Huquqiy davlat o’z faoliyatida , hukumat 
va sud faoliyatini amalga oshirishda huquq bilan bo-langan va uning tomonidan cheklangan 
bo’ladi, hech kim huquqdan tashqarida yoki uning ustidan hukmron bo’la olmaydi. 
Kotlyarovskiyning
davlat va shaxsning aniq o’zaro mas’uliyatini ta’minlovchi asosiy organ 
sifatida sudning roli haqidagi xulosasi muhim ahamiyatga egadir. 
Ammo jamiyatda bu nazariyaga qarshi fikrlar ham bo’lgan L.Kaganovich sho’ro hokimiyatining
12 yilligi munosabati bilan qilgan ma’ruzasida «biz huquqiy davlat tushunchasini rad etamiz. Bu 
tushuncha burjua davlatining sinfiy mohiyatini yashirish uchun burjua olimlari tomonidan ixtiro
qilingan», deydi. Mustaqillikka erishgach, olimlarimiz oldida huquqiy davlat to’-risida yanada 
aniqroq konseptual tasavvurni ta’riflab berish vazifasi kundalang bo’ldi. SH.O’razayev, 
M.SHarifxo’jayev, X.Odilqoriyev, A.Saidov, O.Husanov, N.Jo’rayevlar bu borada chuqur ilmiy 
tadqiqotlar olib bordilar.Hamda huquqiy davlatning asosini ko’rsatib berdilar. 

---

41 
Huquqiy davlatning ijtimoiy asosini inson va uning xilma xil manfaatlari tashkil etishligini, 
axoloqiy asoslarini insonparvarlik va adolat, shaxs teng huquqligi va erkinligi, uning sha’ni va qadr
qimmati nazarda tutilishi e’tirof etilgan.