Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya o



Download 8,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet191/199
Sana01.01.2022
Hajmi8,48 Mb.
#299601
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   199
Bog'liq
topografiya va kartografiya asoslari

Kartani tuzish va jihozlash 
Kartani tuzish texnologiyasini ishlab chiqish va kartani nashrga tayyorlash 
kartaning tahririy-tayyorgarlik jarayoniga kiradi. 
Kartani  tayyorlash  amaliyotida  har  xil  texnologiyalardan  foydalaniladi. 
Qaysi  bir  texnologiya  tez  va  arzon  bo`lishi  kartografik  korxonaning  texnikaviy 
jihatdan ta’minlanganiga bog`liq. Karta ishlab chiqarish vaqtida, ba’zi jarayonlar 
va  texnologik  bosqich  butunlay  qo`llanilmasligi  ham  mumkin.  Ba’zi  qo`lda 
bajariladigan  ishlarda  fotomexanik  usulini  ishlatish,  ba’zi  operatsiyalarni 
bajarishda avtomatizatsiya yoki kompyuterni qo`llash bilan ish sifatini yaxshilash 
va tezroq bajarish mumkin. 
Karta  tuzish  deganda  kartaning  dastlabki  tuzish  nusxasini  tayyorlash 
tushuniladi,  shu  bilan  birga  matematik  asosni  tayyorlash  mazmunni  aniqlash 
generalizatsiyalanib, qog`ozda chizilgan nusxa ham karta tuzish jarayoniga kiradi. 
Karta  tuzish  nusxasini  yaratish  juda  murakkab  va  mas’uliyatli  ish 
hisoblanadi.  Kartani  tuzish  nusxasini  tayyorlashda  tahririy  hujjatlarda  yozilgan 
qonun-qoidalarga  asoslanib,  kartografik  asos  yaratish,  kartografik  manbalar 
tayyorlash  hamda  ulardan  foydalanish  va  kartaga  tasvirni  aks  ettirishdan 
boshlanadi.  Kartografik  asos  tayyorlash  uchun  alyumin  plastinkaga  kartografik 
qog`oz yopishtiriladi yoki deformatsiya bo`lmaydigan plastikdan foydalaniladi. 
Kartografik  asos  tayyorlash  uchun  alyumin  plastinkaga  koordinatograf 
yordamida kartografik to`r chiziladi. Tayyorlangan kartografik manbalar tanlanib, 
so`ng tasvirga tushuriladi. Kartografik manbalar 3 xil bo`ladi: 
1. Asosiy kartografik manbalar; 
2. Qo`shimcha kartografik manbalar; 
3. Yordamchi kartografik manbalar. 


Kartografik  manbalar  karta  tuziladigan  masshtabda  bo`lmasligi  ham 
mumkin. Bunday vaqtda bir xil masshtabga keltirish kerak bo`ladi. Bu ish optik-
mexanik  usulda  bajariladi.  Ba’zan  juda  oson  bo`lgan  grafik  usuldan  to`g`ri 
to`rtburchaklar chizish yo`lidan foydalanish mumkin. 
Kartografik  tasvirni  kartaga  tushirishda  manbalar  asosiy  ob’yektlar  va 
ikkinchi darajali ob’yektlarga bo`linib tasvirlanadi. 
Kartaga  tushilayotgan  maxsus  mazmun  ham  tartib  bilan,  birin-ketin, 
kartografik manbalardan to`liqlari tanlab olinib, dastlab shular tasvirlanadi. 
Kartadagi  yozuvlar  har  bir  element  mazmuniga  qarab  maxsus  shriftlarda 
yoziladi. 
Kartada 
mazmun 
tasvirlanayotganda 
albatta 
generalizatsiya 
tamoyillariga  e’tibor  beriladi.  Karta  tuzishda  umumgeografik  kartalar  bilan 
mavzuli kartalarni farqiga borish kerak. Chunki ularning mazmuni har xil bo`ladi. 

Download 8,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish