Navoiy davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya kafedrasi psixodiagnostika va eksperimental psixologiya

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:

1. 
   Psixodiagnostikaning tamoyillari qaysilar?
   
2. 
   Psixodiagnost Shaxsiga qo‘yiladigan talablar haqida nimalarni bilamiz?
   
3. 
   Psixodiagnostikaning ma'naviy-axloqiy me'yorlari.
   
4. 
   Testlarning turlari, me'yorlari.
   
5. 
   Psixodiagnostik tadqiqotlarni o‘tkazish.
   
6. 
   Metodikaning validligi, validlik turlari, mezonlari.
   
7. 
   Metodikaning ishonchliligi. Metodikaning aniqligi haqida nimalarni bilamiz?
   

MAVZU: BILISH JARAYONLARI PSIXODIAGNOSTIKASI
REJA:

1. 
   Diqqat psixodiagnostikasi.
   
2. 
   Gorbov Shulte jadvallari
   
3. 
   Xotira psixodiagnostikasi.
   
4. 
   D.Veksler xotira shkalasi, A.Benton visual retentsiya testi, R.Meyli xotira testi.
   

1. 
   Diqqatni o’rganish uchun metodikalar.
   
2. 
   Xotirani diagnostika qilish metodlari.
   
3. 
   Sezgirlik chegarasini o’rganish.
   
4. 
   Ko’rish idrokini tadqiq etish.
   
5. 
   Tafakkur va nutqni o’rganish.
   

Mavzu yuzasidan tayanch tushunchalar
Psixofizika – psixologiya va fizika oralig’ida tashkil topgan umumiy psixolgiyaning klassik bo’limlaridan biri.
Psixofizik muammo – psixikaning tabiatdagi o’rnini aniqlash.
Psixofizik qonun – sezgirlik kuchining qo’zg’atuvchining kuchiga bog’liqligi.
Absolyut chegara – qo’zg’atuvchining sezgi hosil qiladigan eng yuqori va eng kichik kuchi.
Farq qilish chegarasi – ikkita qo’zg’atuvchi kuchi o’rtasidagi minimal farq.
Minimal o’zgaruvchilar metodi – farq qilish yoki absolyut chegarani o’rganish metodi.
Ichki nutq – tafakkur bilan bog’liq tashqi nutqdan avval paydo bo’ladigan nutq turi.

Diqqatda shaxsning faolligi va uning ob’yektiv voqealikdagi predmet va hodisalarga tanlab munosabatda bo’lishi o’z aksini topadi. Unda inson psixikasining boshqaruvchanlik roli namoyon bo’ladi: diqqatsiz maqsadga muvofiq ish yuritish mumkin emas.

Har qanday masalani yoki har qanday hayotiy muammoni yechish kishidan mazkur masalaning mohiyatiga, harakat uslubiga diqqatni to’plash va qaratilishni talab qiladi.
Inson psixik faoliyatida diqqat alohida o’rinni egallaydi. Dihqat o’zi mustaqil psixik jarayon bo’lmasada, inson psixik faoliyatiniig barcha sohalarida ishtirok etadi. Dihqat ongning zarur ob’yektga yo’naltirilishi va qaratilishida, ayni paytda boshqa narsalarga chalg’imaslikda ifodalanadi.
Diqqat bir qancha xususiyatlarga ega. Bular – diqqatning hajmi yoki ko’lashi, dikqatning taqsimlanishi, to’planishi, barqarorligi va uning bir ob’yektdan boshqa ob’yektga yoki bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga o’tkazilishidir.
Diqqatning xususiyatlarini o’rganish uchun bir qancha eksperimental metodikalardan foydalaniladi. Shunday metodikalardan biri Koss kubiklari deb nomlanadi. Ushbu metodika 1923 yilda S. Koss tomonidan taklif etilgan bo’lib, fazoda ish tutish, diqqat, ziyraklik, qurish-yasash xususiyatlarinn o’rganishga mo’ljallangan. Bu D. Vekslerning (1939, 1955) metodikasiga aqlni tekshirish subtesti sifatida kiritilgan.
Tajriba o’tkazish uchun bir xilda bo’yalgan yoki yog’och kubiklardan foydalaniladi. Kubiklarni hajmi 3x3 sm kattalikda bo’ladi. Bunda shakli va rangi chizilgan 10 ta rasm zarur bo’ladi. Sinaluvchiga quyidagicha ko’rsatma beriladi: «shunday figurani 4 ta kubikdan yasang». Rasmning birinchi namunasi ko’rsatiladi va sinaluvchi taklif etilgan figuralarni kubiklardan yasay boshlaydi. Kubiklarni rasmni ustiga qo’yib, topshiriqni bajarish mumkin emas, vakt hisobga olib boriladi. Topshiriqning bajarilishi aniqligiga va uzoqligiga bog’liq ravishda miqdoriy baho qo’yiladi.