Navoiy davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya kafedrasi psixodiagnostika va eksperimental psixologiya

10. Ekzaltr tiplar
Bu tipdagi insonlar muloqotga o’ta kirishimli, sergap, ko’ngilchan. Ko’pincha bunday odamlar bahslashadilar, lekin baxsni ochiqdan-ochiq kelishmovchiliklarga olib bormaydilar. Kelishmovchilik vaziyatlarda ham passiv, ham aktiv bo’lishlari mumkin. Shu bilan birga ular do’stlari va yaqinlariga g`amxo’r, mehribon va ularga bog`lanib qolganlar.
4. Shaxs psixodiagnostikasida ob’ektiv va situatsion testlardan foydalanish muammolari
Shaxs psixodiagnostikasida foydalaniladigan metodlarni uch nuqtai nazardan qarab chiqish mumkin.
1.“Ob`ektiv nuqtai” nazar – diagnostika faoliyatni bajarishning usullari(xususiyatlari) va muvaffaqiyati (natijaliligi) asosida amalga oshiriladi.
2.”Sub`ektiv” nuqtai nazar – diagnostika o’zi haqida beriladigan ma`lumotlar, shaxs o’zining xususiyatlari, u yoki bu vaziyatdagi xulq-atvorini tavsiflash asosida amalga oshiriladi.
3.”Proektiv” nuqtai nazar – diagnostika tashqi neytral, shaxsga taalluqli bo’lmagan ma`lum ma`noda noma`lumligi tufayli proektsiya ob`ekti bo’lgan material bilan o’zaro ta`sir xususiyatlarini tahlil qilish asosida amalga oshiriladi.
Inson individualligi ko’rinishlarini diagnostika qilishdagi obektiv nuqtai nazar ikki xil metodikalarning hosil bo’lishiga olib keldi. Bular shaxs testlari va intellekt testlaridir. Ulardan birinchisi insonning intellektual bo’lmagan xususiyatlarini aniqlashga mo’ljallangan. Ikkinchisi esa uning intellektual darajasini aniqlashga qaratilgan. SHaxs testlarini harakat testlari (maqsadga yo’nalgan shaxs testlari) va vaziyatli testlarga ajratish mumkin. Intellektual rivojlanish darajasini diagnostika qilish ko’pgina intellekt testlari yordamida amalga oshiriladi. Ob`ektiv nuqtai nazar doirasida yana ikki gruruh testlarni ajratish mumkin: Bular maxsus qobiliyatlar testlari va yutuqqa erishish testlari. Sub`ektiv nuqtai nazarda ko’proq so’rovnomalar o’tkaziladi, proektiv nuqtai nazar shaxsni o’rganishning proektiv metodikalari yordamida amalga oshiriladi.