Navoiy davlat konchilik instituti «konchilik ishi» kafedrasi «konchilik ishi asoslari»

SHpurdagi PM miqdori, kg	SHpurlarni to`ldirish koefitsienti
sekinlatish
	Tik tekislikda	Gorizontal tekislikda
1-8	8	2,1	90	90	0,97	0,42	0
9—12	4	1,76	90	90	0,73	0,38	0,5
13-25	13	1,76	90	90	0,73	0,38	0,75

Xulosa
Foydali qazilmalarni er osti kazib olish usuli shaxta yoki skvajinali texnologiyalar yordamida amalga oshiriladi. SHaxta texnologiyasini qo`llagan holda er osti usulida qazib olish orqali rudaga yo`l ochiladi. Tuproq chiqarish jarayonlari va kon massasini er yuzasiga uzatish er osti kon laximlaridan, tog` jinslari massivi bilan o`ralgan ko`ndalang kesishuvlar bilan amalga oshiriladi.
Skvajinali texnologiyani kullagan xolda er osti kazib olish usuli armirlangan truba skvajinalari, burgulangan yuza, foydali kazilmalar maxsus fizikaviy-kimyoviy usullar yordamida amalga oshiriladi.
Kazib olishning ochik va er osti usuli kulay sharoitlarda kullaniladi.
Xozirgi vaktda barcha foydali kazilmalardan 2/3dan ortigi ochik usul bilan kazib olinayapti.
Bu usul arzon, kuvvatli va ishlab chikaradigan kurilmalarni kullashga imkon beradi. Birok bunda uzok un yilliklarda xujalik oborotidan yirik kishlok xujaligi va urmon maydonlari chikarib tashlandi.
Bundan tashkari, olib tashlanadigan, joylashtirladigan tog jinslari kazib olinadigan foydali kazilmalar xajmidan bir necha bor oshadi.
Bir vaktni ichida kazib olinadigan ochik va er osti usullarining ayrim xollarida kombinatsiyalangan usuldan foydalaniladi
Barcha foydali kazilmalar kazib olishning umumiy xajmidan er osti kazib olish usuli solishtirma ogirligi 1/3ga yakinlashadi.
Xozirgi vaktda er osti kazib olish usuli bilan 58% kumir, 20% yakin temir rudasi, 45%gacha mis, 68% rux, 70-73% kalay va kurgoshin, 100% yak vol’fram, 35-40% ga marganets rudalari, 20-30% fosfat maxsuloti, 100% yakin kaliy tuzlari kazib olinadi.
Foydali kazilmalarni er osti usulida kazib olish tannarxi, ochik usuldan kura baland. SHuning uchun er osti kazib olish usuli, ochik kazib olish usuli mumkin bulmagan joylarda kullaniladi.
.