Navoiy Davlat Konchilik institute ―Konchilik‖ fakulteti



Download 0,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/118
Sana03.04.2021
Hajmi0,89 Mb.
#62667
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   118
Bog'liq
geologiya fani va uning aloxida bulimlari haqida umumiy malumot

Tog jinslari teksturasi 

Tog  jinslarining  massivlik,  katma-katlik,  yul-yul,  varakilangan,ajroksimon  kabi  tuzilishini  ifodalovchi 

belgilari yigindisi  tekstura deyiladi.  

Tog  jinslarining  injenerlik-geologik  xususiyatlari  zarralaning  katta-kichikligiga,  shakliga,  uzaro 

boglanishi  va  teksturasiga  boglik.  Masalan,  tarkibi  jixatidan  bir  xil,  teksturasi  xar  xil  bulgan  ikki  gruntning 

injener-geologik xususiyatlari turlicha bulib, bir-biridan tubdan fark kiladi. 

Tekstura  tog  jinslarining  kanday  sharoitda  xosil  bulganligini  ifodolovchi  asosiy  belgilaridan  biri,  u 

jinslarning bir xil emaslik, anizotropik xususiyatlarini kursatadi. 

Tog  jinstlarining  teksturasining  urganishning  injenerlik-geologik  ishlarda  ikki  xil  axamiyati  bor.  a)  tog 

jinsining  pishikligi  va    uzgaruvchanligi  uning  temperaturasiga  kura    baxolanadi.:  b)  teksturaga  karab 

laboratoriya ishlari uchun  namuna olish  va jinslarning fizik-mexanik xossalarining batafsil xarakteristikasini 

aniklash usullari belgilanadi. 

Tog jinslarining umumiy injenerlik-geologik xususiyatlarini baxolashda boshka belgilari bilan bir katorda 

ularning  teksturasining  urganish  amaliy  axamiyatga  ega,  tekstura  belgilari  tog  jinslarining  amaliy  jixatdan 

muxim bulgan surilish, egmilish, sikilish kabi deformatsiyasining yunalishini va intensivligini belgilab beradi. 

Bulardan tashkari tekstura  belgilari mexanik va ximiyaviy suffoziya  xodisasida filtratsiya yulini aniklashda 

xam muxim rol uynaydi. 

Injener-geologik  jixatdan  magmatik  jinslarning  teksturasi  massiv  flyuidal  varakisimon  va  govaksimon 

buladi. 

1. Massiv teksturali tog jinslarida kristallar btunlay tartibsiz  joylashadi. Bunday tekstura tog  jinslarining 

fizik-mexanik xossalarini izotropligini tula-tukis ta'minlaydi, pishikligini oshiradi.  

2. Flyuidal teksturali jinslarda kupchilik kristallar parallel joylashgan buladi. Bunday teksturali jinslarning 

fizik-mexanik xossalari anizotrop buladi.  

3. Varakisimon tekstura mineralogik tarkibi va donadorligi xar xil jinslar uchun xarakterlidir . 

4. Govaksimon yoki shlaksimon tekstura . Vulkan jinslari uchun xarakterli, bunday jinslar orasilda xar xil 

kattalikda va dumalok pufakcha shakldagi  bushliklar buladi. 

Odatda metamorfik jinslarning kupi tula kristallangan buladi. Metamorfik jinslarning teksturasi xilma-xil 

bulib, kuyidagi xillarga bulinadi:  

1.  Varakisimon  yoki  kat-kat  tekstura.  Bunday  jinslarda  sulyuda,  xlorit,  talk  kabi  minerallarning 

plastinkasimon  zarralari  uzun  kirralari  buyicha  bir-biriga  nisbatan  parallel  xolda  joylashibkat-kat,yul-yul 

kurinishdagi  juda  yupka  parallel  katlamchalarni  xosil  kiladi.  Bunday  tekstura  asosan  slanetslar  uchun 

xarakterli bulib, ularning fizik mexanik xossalri juda  uzgaruvchan va anizotroplikga ega buladi. 

2. Yul-yul  yoki taraksimon tekstura. Metamorfik  jinsga katlamchalar bir-biriga parallel xolda ketma-ket 

almashinishi bilan xarakterli. 

3. Massiv tekstura yu Bunday teksturali jinslar bir xil mineralogik tarkibga ega buladi. 

4.  Gneysimon  tekstura.  Jinslarning  teksturasi  juda  murakkab  bulib,  bunda  jinsning  bir  kismi  kat-kat 

teksturaga ega bulsa, bir kismi yul-yul yoki donador teksturaga ega buladi. 

Toshkotgan  chukindi  jinslar  teksturasi  tarkibidagi  mineral  zarralarning  joylashishiga,  bushlik  va 

govaklarining katta-kichikligiga karab bir kancha turlarga bulinadi. 

1.  Tartibsiz  teksturali  jinslarda  mineral  zarralari  bir  oz  tartibsiz  joylashadi.  Jinslarning  pishikligi  va 

kattikligi  juda  yukori  bulib,  nurash  protsessiga  chidamli  buladi.Uzidan  suvni  sekin  va  kam  utkazadi.  Fizik-

mexanik xossalari esa anizotrop buladi. 

Tsementlashgan  chukindi  jinslar  teksturasi  tarkibidagi  bushliklarni  va  govakliklarning  kupligi  va  katta-

kichikligiga karab bir necha turlarga bulinadi.  

1. Zich tekstura. Jinslarning  govakliligi  oz bulib, govakliklarni  oddiy  kuz bilan  yoki  kuchsiz lupa orkali 

xam kurib bulmaydi. 

2. Govakli tekstura. Yirik zarralardan tashkil topgan sergovak jinslar uchun xarakterli  

 

 



 

 

 



 

 

 



 


 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 




Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish