Navoiy Davlat Konchilik institute ―Konchilik‖ fakulteti

Minerallarning sinishi – minerallar maydalanganda sinish deb ataluvchi silliq yoki notekis yuzalar xosil 

bo‘ladi. Sinishning 4 ta ko‘rinishi mavjud: 

1.  Chig‘anoqsimon sinish yuzasi chig‘anoqlarga o‘xshaydi. 

2.  Gadur - budur sinish.   

3.  Ilmoksimon sinish. 

4. 

Tuproqsimon sinish – sinishi yuzasi chang bilan qoplangan o‘xshaydi.  

Minerallrning  qattiqligi  -  minerallarning  tashqi  mexanik  ta'sirga  qarshilik  ko‘rsatishi.  Moos 

shkalasidagi bir mineralning boshqa mineral bilan tirnalish bilan aniqlanadi. Etalon sifatida MOOS shkalasiga 

10 ta mineral qabul qilingan minerallarning 1 dan 10 balgacha ortib boradi.   

Galk Mg3 [Si4O10] 



OH] --------------------------1 

Gins Sa SO4 2H2O –------------------- --------2 

Kaltsit SaSO3 –-------------------------------3 

Florit Sa F2 --------------------------------4  

Apatit Sa5 (F,Cl) [PO4]

3 

---------------------------5 

Ortoklas K [Al Si3O8] –----------------------------6 

Kvarts Si O2 –------------------------------7 

Topaz Al2 [F,OH]

2  

[SiO4] –------------------------8 

Korund Al2O3 –------------------------------9 

Olmos  S ---------------------------------10 

O‘rganilayotgan  mineral  etalondagi  minerallar  bilan  tirlanishiga  qarab  ularning  qattiqligi  o‘rnatiladi. 

Masalan:  mineral  kaltsiyni  tirnaydi  o‘zi  esa  flyurid  bilan  tirlanadi.  Demak  uning  qattiqligi  3  va  4  oralig‘ida 

bo‘ladi.  Shuningdek  minerallarning  qattiqligi  MOOs  shkalasada  minerallar  aniqlanmasdan,  taxminan  ham 

o‘rnatilishi  mumkin.  1  –2  qattiqlikka  ega  bo‘lgan  minerallar  bilan  tirnalmaydi.  5  –  qattiqligi  3  ga  teng 

bo‘lganlari mis tanga bilan tirnaladi, qattiqligi 4 –5 ga teng bo‘lgan shishani tirnamaydi va qattiqli 6-8ga teng 

bo‘lgan minerallar shishani tirnaydi.