National University of Uzbekistan Volume 3

National University of Uzbekistan 
Volume 3 | NUU Conference 2 | 2022
Google Scholar indexed 
Current Issues of Social Sciences and Humanities
 
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-834-838 
Ijtimoiy-gumanitar fanlarning dolzarb masalalari 
 
 
 
 
 
 
836
 
April, 2022 
https://nuu.uz/ International Scientific Conference 
o‘zgalarni butun asrash yo‘lidagi fidoyilik. Andisha - bu yaxshilik dunyosini yo‘qolib 
ketishdan saqlaydigan muvozanat. O‘zbekning axloq normalaridagi hamma yaxshi 
fazilatlar andishaning bag‘ridadir. Andisha omon joyda baxtning umri uzundir! 
[4.28.b] Qizlarda, ayol kishida, birinchi navbatda, aqlu farosat, idroku nazokat 
bo‘lishi kerak. Ana shu bori bilan u past-balandni, achchiq-chuchukni, bor-yo‘qni, 
oila sharoitini, imkoniyatlarni faxmlay oladi, idrok etadi, aql-xushi bilan ish yurgizib, 
kam-ko‘stlarni bartaraf qiladi Zotan ayollarga xos bo‘lgan o‘lmas nazokat 
atrofdagilarga xamisha qanot bag‘ishlab kelgan [4.32.b] Hayolilik – o‘zbek ayollarga 
xos bo'lib, ehtiyotkorlik, iffat, uyalish, or-nomus, shon-sharafini, qadr-qimmatini 
saqlashni bildiradi. Abdulla Avloniy aytganidek: «Hayo dilni ravshan qiladurgan bir 
nurdirki, inson har vaqt shu ma'naviy nurning ziyosiga muhtojdir… Iffatning pardasi 
vijdonning niqobi hayodir» [3.61.b]
 
Ayolning nazokati uning nozik fe'l-atvorida, 
xulqining latifligida, odob, tarbiya va sadoqatida namoyon bo‘larkan. Bunday 
reproduktiv yoshdagi ayollar jamiyatda ham, oilada ham nozik gul misol ardoqlanib, 
e'zozlanadilar. [4.33.b]
 
Uy ishlari, uydagi insonlarga qarash bir hunar bo‗lib, bu 
ayolarning vazifasi bo‗lgani uchun yosh qizlarning birinchi galda uni o‗rganishlari
lozimdir.[7.2.b] Milliy urf-odatlarimizga ko‗ra ko‗pgina hollarda qizlarni oila 
qurishiga uni qurshab turgan ijtimoiy muhitning ta‘siri katta bo‗ladi. Kuyov 
tomonidan sovichilar kelishadi, qarindoshlar o‗rtaga tushishadi qarabsizki to‗y bo‗lib 
ketavermaydi, milliy qadriyatlarimizga ko‗ra qiz bolani roziligi ham so‗raladi. Yigit 
bilan qiz bola to‗ydan oldin albatta, uchrashtiriladi. Qiz bola kuyovlikka da‘vogar 
yigit bilan uchrashganda diqqat-e‘tiborini jamlagan holda zimdan kuzatishi lozim 
bo‗ladi. Kuzatishi jarayonida o‗z oldiga quyidagi savollarni qo‗yishi kerak: Men shu 
yigit bilan qolgan hayotimni birga o‗tkaza olamanmi? Uning injiqliklariga 
chidaymanmi? Bemor bo‘lib qolganida dardiga sherik bo‗lamanmi? Shu yigitning 
kiyimlarini yuvamanmi, degan savolarga ―ha‖ deb javob bera olsa yigitga turmushga 
chiqishga rozilik berishi mumkin. Turmush qurishga rozilik bergandan so‗ng eng 
murakkab jarayon ya‘ni o‗zida ruhan oilaviy hayotga ishonchni shakllantirish 
boshlanadi. Mazkur jarayonni amalga oshirishga vaqt qanchalik kam bo‗lishiga 
qaramay aniq reja asosida ulgursa bo‗ladi. Rejaga quyidagi qismlarni kiritish 
mumkin: – bo‗lajak turmush o‗rtog‗ining xulq-atvorini o‗rganish va unga dastlabki 
moslashuvni boshlash. Yigitga qanday muomala yoqadi? Nima yoqadi va nima 
yoqmaydi? Kuyovning oila a‘zolarini umumiy xususiyatlari haqida ma‘lumotlar 
to‗plash va ular bilan qanday munosabatga kirishiga fikran o‗zini 
tayyorlash – yangi oilaga borib moslashishi jarayoni 
muvaffaqiyatli amalga oshishi uchun o‗zi o‗sib ulg‗aygan oila 

---