National researches of uzbekistan: conferences

Февраль 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА МИЛЛИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
Maktabgacha yoshdagi aqliy rivojlanishida nuqsoni bo‘lgan bolalarda yetakchi faoliyat turi 
o‘yin ekanligini hisobga olishimiz kerak. Maxsus maktabgacha tarbiya muassasalarining kun 
tartibida o‘yinga o‘rgatish mashg‘ulotlarini o‘tkazish aniq belgilanganligi bu bolaning o‘yinlar 
o‘ynashi uchun ham vaqt ajratishi kerakligini bildiradi.
O‘yin va ta’lim o‘rtasidagi bog‘liqlik bola ulg‘aygan sari o‘zgrib boradi. Kichik guruhda o‘yin 
ta’lim berishning asosiy shakli hisoblansa, katta guruhdagi mashg‘ulotlarda ta’lim roli ortadi. 
O‘yinda bolaning o‘z tengdoshlari va kattalar bialn bo‘ladigan munosabat usullari, his va didlari 
shakllanadi. Pedagog har bir mashg‘ulot davomida avvalo bola uchun tashkil etilayotganligini 
yodda tutish lozim. Guruhdagi har bir bolaga alohida e’tibor berib, qalbiga quloq solishi, ular 
tomonidan aytilayotgan javoblarni diqqat bilan tinglash, odilona munosabatda bo‘lish ularni 
samimiyat bilan qo‘llab-quvvatlash, bolani shaxs sifatida hurmat qilish juda muhimdir. 
Aqli zaif bola yordamchi maktabda tahsil olar ekan, o‘z-o‘zidan oila va maktab hamkorligi 
yo‘lga qo‘yiladi. Bu hamkorlik aqliy jihatdan nuqsonli bolani tarbiyalayotgan ota-onalarning 
tibbiy, pedagogik, psixologik savodxonligini oshirishda qulay imkoniyatdir.
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkin, Aqliy nuqsonli bola bilan korreksion ishlarni erta 
boshlash nuqsonni maksimal darajada tuzatish va ikkilamchi chetlanishlarning oldini olishga 
imkon beradi. Aqliy qoloqlikni psixologik-pedagogik diagnostika qilishni o‘z vaqtida o‘tkazish 
muhimdir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Mamedov K., Shaumarov G. Aqli zaif bolalar psixologiyasi. – T.: 1994
2. Raxmanova. V.S. Defektologiya asoslari. –T.: 2017
3. Shomaxmudova R.Sh. Inklyuziv 
ta’lim. –T.: 2011
4. Mamedov K., Shawmarov G.B. Aqli zaif bolalar psixologiyasi. T., O‘qituvchi. 1994.

---

23