National researches of uzbekistan: conferences

«Qani top!» o’yini.
O’quvchilarga shivirlab so’z aytiladi. Paxta, kitob... kabi. O’quvchi lablar 
qimirlashidan so’zlarni topadilar, diqqatini oshiradilar. 
«O’ylab top!» o’yini.
So’zlarning birinchi 
bo’g’ini aytilib, keyingi bo’g’ini o’quvchi tomonidan aytiladi. Ar-cha, Ran-da. 
«Xotira» o’yini.
O’qiituvchi so’zlarni aniq, ammo tez aytadi. Gul, qalam, gulzor, qalamdon. O’quvchilar ham shu 
tartibda takrorlab aytishi lozim. Xat-savod o’rgatish davri o’quvchilar faoliyatini hal qiluvchi 
bosqich xisoblanadi. Bolaning aqli, irodasi, dunyoqarashi shu davrda shakllanadi, rivojlanadi. 
O’yinlar esa ularning qiziqishini oshiradi, kayfiyatini ko’taradi. Unli va undosh tovushlar ustida 
ishlayotganda esa “Tovushdosh so’zlar top”,“Berilgan kataklarni tez to’ldir”,“Tovushni top”,
“So’zlar top”, “Doirada berilgan harflar asosida so’z tuz”, “Tovush juftlari bilan farqlanuvchi so’zlar 
ro’yxatini davom ettir”, “Bor ekanda yo’q ekan, och ekanda to’q ekan” ,“Ikkala bo’g’inida bir xil 
unli bo’lgan so’zlar ro’yxatini tuzing” kabi o’yinlardan ham foydalanish mumkin. Boshlang‘ich 
sinf ona tili darslarida so‘zlarning to‘g‘ri yozilishi, imlo qoidalariga rioya qilinganligi va shu kabi 
muammolarga yechim topishda axborot texnologiyalaridan unumli foydalanish mumkin. Masalan, 
mavzuda keltirilgan so‘zlar ma‘lum suratlar orqali ko‘rgazmali ravishda bayon etilishi nafaqat 
bolalarning tasavvurini kengaytiradi, balki ushbu so‘z xususida ularga yetarlicha ma‘lumot beriladi 
va buning natijasi o‘laroq ushbu so‘zning yozilish qoidasi bolalarning xotirasida yaxshi saqlanib 

---

24
Апрель 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА МИЛЛИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
qoladi. Bizga ma‘lumki, ta‘limda ko‘rgazmalilik metodi juda samarali metodlardan hisoblanadi. 
Kompyuter orqali bu metodni harakatli tarzda, ya‘ni biror bir narsa, predmet yoki voqea-hodisa 
haqida tushuncha berilayotganda, shu narsalarni harakatli ravishda ko‘rsatish undan-da ko‘proq 
samara beradi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, yuqoridagi usullar yordamida tashkil etilgan darslar 
boshlang’ich sinf o’quvchilarining yetarli darajada bilim egallashlariga imkon beradi. Ona tili 
darslari bolalar lug’atini boyitishga samarali yordam beradi, nutqni tuzishga o’rgatadi. O’z fanini 
sevuvchi o’qituvchilar darsni tashkil etishda, o’quvchilar qiziqishini oshirish va darslarni jonlantirish 
uchun turli metod va o’yinlardan foydalanishlari o’rgangan mavzularni xotiralarida uzoq muddat
saqlanishiga sabab bo’ladi. Darslarda o’quvchilar yoshiga, tabiatiga mos bo’lgan didaktik o’yinlar 
dars jarayonining samarali chiqishi uchun xizmat qiladi. O`qituvchi darsga tayyorgarlik ko`rish 
mobaynida o`quv vositalarini dars mavzusiga qarab tanlaydi va asosiy e‘tiborni qo`llaniladigan 
metodlar va o`quv vositalariga qaratadi. O`qituvchi har bir mavzuga mos yangi usullar va texnik 
vositalardan o`z o`rnida va unumli foydalana olsa, shundagina ko`zlagan maqsadga erisha oladi.