Насуллоев Элбек 2-лаборатория иши

Назорат саволлари:

• 
  Асосий механик хоосаларга нима киради?
  
• 
  Статик чўзишда қандай хоссалар аниқланади?
  
• 
  Чўзилиш диаграммаси нимани англатади?
  
• 
  Нисбий узаиш ва нисбий тораиш дегани нима ва қандай ифодаланади?
  
• 
  Мускамлик , эластиклик, пропорционаллик, оқувчанлик чегараси деганда нимани тушинасиз?
  

Жавоблар;

• 
  Металларни асосий хоссаларига қуйидагилар киради: мустахкамлик, эластиклик, пластиклик, қаттиқлик, зарбий қовушқоқлик.
  

Мустахкамлик бу – таъсир этаётган кучни синмасдан (бузилмасдан) қабул қилиш хоссаси.
Эластиклик бу – таъсир этаётган кучни олиб ташлаганда жисм ўзининг дастлабки шакл ва ўлчамларига қайтиш хоссаси.
Пластиклик бу – ташқи куч таъсирида материал ўзининг шакл ва ўлчамларини тикланмайдиган қилиб ўзгартириши хоссаси.
Қаттиқлик бу – жисимга ўзидан қаттиқ жисмни ботирганда материални қаршилик кўрсатиш хоссаси.
Зарбий қовушқоқлик бу – жисимга зарбий ва ўзгарувчан юкламаларни материал синмасдан қабул қилиш хоссаси.

• 
  Мускамлик , эластиклик, пропорционаллик, оқувчанлик чегараси деганда нимани тушинасиз? Қуйидаги расмда (расм 1) намунали чўзилиш давридаги ҳолатлари кўрсатилган.
  

Намуна чўзиш машинасига вертикал ҳолда ўрнатилиб – махкамлаб чўзиб узилади.
Металл ва қотишмаларнинг чўзилишдаги мустаҳкамлигини синашда уларнинг эластиклик чегараси, пропорционаллик чегараси, эластиклик модули, оқувчанлик чегараси, мустаҳкамлик чегараси, нисбий узайиши ва нисбий торайиши (ингичкаланиши) аниқланади (расм 2).


Расм 1. Цилиндрик намунанинг ҳар хил босқичларидаги чўзилиш схемаси:
а – синашгача бўлган намуна ( ва - дастлабки ҳисобий узунлик ва диаметр);
б – энг катта кучгача чўзилган намуна ( - ҳисобий узунлик, - бир текис деформацияланган жойидаги намуна диаметри); в – ўзилгандан сўнги намуна