Nasimxon rahmonov

20
bo‗lib etti toza 
ko‗nglim
21
bilan o‗sha jonzotlarni o‗ldirgan yovuz qilmishim uchun tavba qildim, 
dadillanib, yovuzlikni tashladim, toza sodiq ko‗ngil bilan turib, so‗ngra ―Oltin 
rangli, yorug‗, yaltiroq, hamma narsadan ustun bo‗lgan no‗m podshohi‖ nomli 
no‗m xazinani to‗liq, tugal bitishga ko‗nglimni bog‗ladim.
Buddaviylik paydo bo‗lmasdan ilgarigi braxmanizm e‘tiqodi va udumlariga ko‗ra, 
xudolarga jonzotlar qurbonlik qilinavergan, bu davrda hali buddaviylik aqidalari 
yaratilmagan va hayotga tatbiq qilinmagan edi. Ku tay hali buddaviylik 
aqidalaridan bexabar, braxmanizm aqidalari bo‗yicha hayvonlar va parrandalarni 
qurbon qilgani uchun, ular braxmanizmdan nirvonga etisha olmaganlar. SHundan 
keyin Erlik xonga shikoyat qilganlar. Ku tay maxayana mazhabiga asoslangan 
―Oltun yorug‗‖ni ko‗chirtirishga va targ‗ib qilishga va‘da berish bilan ―o‗likdan 
tirildi‖. Bu degani – Ku tay nirvonga etishib, ―qayta tug‗ildi‖ demakdir.
―Oltun yorug‗‖ning oxirgi – X bo‗limida ―SHahzoda va bars afsonasi‖ bor. 
Afsonada dalaga sayrga chiqqan uch shahzodadan eng kichigi endigina etti bola 
18
Эрклиг хон – 
мўғул–бурят
. – турк– мўғул мифологиясида марҳумлар шоҳлигининг ҳукмдори, ер ости 
дунѐсида олий ҳакам, шайтон, демиург яратган биринчи тирик мавжудот. Буддавийлик афсоналарига кўра, 
Эрклиг қадимги олий даражадаги монах бўлиб, ғайритабиий қудратга эга бўлган. Эрклиг хон шоҳлиги ер 
остида деб тасаввур қилинган.
20
биринчиларнинг биринчиси – жонзот бўдисатвга айланганини билдиради. 
21
етти тоза кўнгил – буддавийликнинг махаяна таълимотида эътиқод қўйганликни билдиради. 

---

tuqqan va ochdan o‗layozgan ona yo‗lbarsga va uning bolalariga o‗zini qurbon 
qilgani hikoya qilinadi. Ona yo‗lbars va uning etti bolasi shahzoda Mag‗astvining 
tanasini eb tirik qoldi. Dunyoviylik nuqtai nazaridan shahzodaning bu ishi 
telbalikdan boshqa narsa emas, ammo buddaviylik, xususan, ―qayta tug‗ilish‖ 
aqidasi bo‗yicha shahzoda Mag‗astvi ―qayta tug‗ildi‖. Quyidagi parchada 
Mag‗astvi tanasini qurbon qilgach, qayta tug‗ilib, bo‗disatvga aylandi, bo‗disatvlar 
quyidagilardir: ―o‗sha urg‗ochi bars 
Maxatprasati
bo‗ldi, ettita bolasidan beshtasi
besh 
panchiki
39
bo‗ldilar. Bitta bolasi endi bo‗ldi 
Mxamodalyatiri
tanasi. (YAna) 
birisi endi bo‗ldi 
Sariputiri
avliyoning tanasi. Men sizlarga – rohiblarga ko‗rsatib, 
bildirib va‘z qildim o‗tgan zamonda u boshqalarga foyda keltirmog‗ining sababini. 
Bunga shu tariqa astoydil harakat qilib bo‗disatvlar hayot tarzi bo‗yicha, burxon 
baxt-saodati tufayli ish tutdim. Bo‗disatvlar hayot tarzi bo‗yicha yurganda...O‗sha 
zamonda men o‗z ko‗nglimda qo‗zg‗atgan edim nihoyatda ulug‗ baxtga 
erishmoqni. Bu tanam suyagi qolsa bu erda, kelajak zamonlarga foyda bersin 
jonzotlarga deb.‖ (X 22b\23-23a\1-16)